Мінск летам у выхадныя пустуе — хто на дачу, хто па грыбы ды ягады, хто на возера купацца і рыбачыць. Многія вадаёмы прыдатнымі для наведвання робяць іх арандатары — акультурваюць тэрыторыю, запускаюць рыбу, майструюць альтанкі. Аднак да гэтага часу шмат складанасцей узнікае ў сферы арэнды азёр. «Р» даведалася ў Аляксандра Кіслёнка, які валодае возерам у Магілёўскай вобласці, пра цяжкасці і ці прыбытковая гэта справа.
![](/upload/iblock/bff/bff593bc550a2e69904bc20db22e57b7.jpg)
З рук у рукі
Возера знаходзіцца ў пятнаццаці хвілінах на машыне ад цэнтра Бабруйска і хаваецца ў лесе. Каля дарогі, якая вядзе да вадаёма, стаіць маленькі домік-старожка, шлагбаума няма, пропуск працуе на слове гонару. Праўда, даўгаваты плот ёсць. Наводдаль ад старожкі бегае падораная Аляксандру авечка Долі. З’езд да возера не абгароджаны.
![](/upload/iblock/7c3/7c3409d06fb03e593e756dc9e5b81a6d.jpg)
Мінуў дзясятак гадоў, за якія прадпрымальнік знайшоў працу ў Мінску і стаў зарабляць больш. Часу на тое, каб займацца вадаёмам, не хапала. У 2013 годзе Аляксандр выкупіў тэрыторыю і перавёў яе з сельгаспрызначэння ў зямлю для ўтрымання і абслугоўвання будынкаў і збудаванняў.
![](/upload/iblock/471/47179ba2fa594a35ef1c2b417b7e0b23.jpg)
Ад былога ўладальніка возера засталася праведзеная электрычнасць, а таксама старожка, стартавы капітал Аляксандра пайшоў на пракладку дарогі, 25 альтанак, бурэнне свідравіны, абнясенне тэрыторыі агароджай і іншае. З надзённага засталося ўладкаваць санвузлы, выканаўшы ўсе патрабаванні санэпідэмстанцыі. Як прызнаецца арандатар, вялікіх укладанняў не робіць. Па-першае, маючы бізнес у сферы будаўніцтва, бярэ рэшткі матэрыялаў, каб акультурыць возера. Па-другое, баіцца рызыкаваць. Зямля можа рэзка спатрэбіцца для нечага іншага.
Хто пражывае на дне
Плата за рыбалку хоць нейкая гарантыя таго, што выцягнеш рыбку. Але з гэтым згодныя не ўсе. «Ёсць неразуменне ў мясцовых жыхароў. Высвятлялася, што ледзь не кожны трэці возера капаў, але ў гэтым го-дзе ніякіх скаргаў не паступала», — расказвае Аляксандр.
![](/upload/iblock/990/9902c9908cddef91d5036b80ea2a7034.jpg)
Зарыбленне вадаёма праводзіцца з 2015 года. У асноўным карпам, таўсталобікам і белым амурам. Купляюць іх у рыбгасе Асіповіцкага раёна.
— Мне выдаюць ветэрынарнае пасведчанне Інстытута рыбнай гаспадаркі на рыбапасадачны матэрыял. Каб запусціць рыбу — у сярэднім 5—6 тысяч галоў у год, — выклікаю на возера камісію з эколагаў, інспекцыі аховы жывёльнага і расліннага свету. Раней гэта рабілі вясной, але цяпер па рэкамендацыях інстытута буду восенню, так менш шкоды для рыбы пры транспарціроўцы. З-за перамяшчэння тэрмінаў у гэтым годзе рыбалка каштуе два рублі, — дзеліцца прадпрымальнік.
Рыбай ён мэтанакіравана не займаецца, але лічыць, што ёсць перспектыва ў прамысловай лоўлі нават на маленькіх вадаёмах. Каб займацца гэтым сур’ёзна, трэба мець сваю вытворчасць. Аляксандр прызнаецца, што ўжо звяртаўся ў райвыканкам для выдзялення спецыяльнага ўчастка, каб арганізаваць міні-цэх па перапрацоўцы рыбы. І дадае: «Але мне адмовілі, бо лес уваходзіць у першую катэгорыю, а землекарыстальніку — Бабруйскаму лясгасу — тэрмінова патрэбны гэтыя землі».
![](/upload/iblock/f66/f6629c5fff781aaa641d87d3c348678c.jpg)
Збегчы ад мітусні
У мінулыя выхадныя на возеры было шматлюдна. Прыехалі адпачываць каля 15 кампаній з паўнавартаснай культурнай праграмай — караоке, конкурсы і гэтак далей. Часцей за ўсё прыязджаюць адзначаць дні нараджэння і другі дзень вяселля.
Кошт, па словах Аляксандра, вельмі дэмакратычны, калі параўноўваць з іншымі зонамі адпачынку. Арандаваць альтанку можна за 25 рублёў у дзень. Але калі больш за 15 чалавек, тады 50 рублёў. Пры гэтым цана дроў для вогнішча ў кошт уваходзіць.
![](/upload/iblock/df2/df27414b18cc2028f6e2c56d36dad47a.jpg)
Дарэчы, у апошні час выхоўваецца культура ў наведвальнікаў. Сталі за сабой прыбіраць смецце. Пластмасавы посуд ужо не раскідваюць. Аляксандр наогул прыхільнік забароны на выкарыстанне пластыку.
Сезон традыцыйна пачынаецца з красавіка — мая, а заканчваецца ў кастрычніку. Адпачываць прыязджаюць з Мінска і нават з краін блізкага замежжа.
— Раней праводзілі дыскатэкі пад адкрытым небам — опэн-эйры. Збіралася па 300—500 чалавек. У гэтым годзе спынілі, таму што вельмі дорага. І па законе неабходна, каб на аб’екце працавала брыгада хуткай дапамогі, міліцыя, — расказвае Аляксандр.
![](/upload/iblock/4a6/4a6137bd961d1423e2e80729cd34f8dc.jpg)
Але ёсць і іншыя спосабы прыцягнуць кліентаў. Прадпрымальнік робіць крытыя альтанкі з вокнамі ПВХ, мангалам, каб людзі маглі прыязджаць і ў лістападзе. Акрамя таго, пачаў будоўлю дома рыбака. У гэтым годзе ездзіў на выставу «БЕЛАГРА» і зацікавіўся пакупкай поні як забавы для дзяцей. Сёлета, калі паспее, купіць лодкі і вёслы.
«А вось з катамаранамі рызыкаваць не буду. Можа, нецвярозая кампанія захоча ператварыць іх у падводную лодку», — жартуе Аляксандр.
ТОЛЬКІ ЛІЧБЫ
♦ 100 000 рублёў — стартавы капітал
♦ 20 000 рублёў — сярэдняя выручка за паўгода
♦ 2000 рублёў — арэндная плата ў год
♦ 8000–10 000 рублёў — сярэдні расход на рыбапасадачны матэрыял у год
♦ 25–50 рублёў — кошт арэнды альтанкі