Владимир Борисенко о призвании журналиста, малой родине Оршанщине и первом стихотворении о любви

Кажуць: на тым, кто нарадзіўся напярэдадні Раства Хрыстова альбо ў самое свята, ляжыць адметная пячатка. Ён абавязкова павінен быць шчаслівым і здаровым, каб мог рабіць добрую справу і для сябе, і  для людзей. Гэтую прыкмету цалкам можна аднесці і да майго суразмоўцы і 70-гадовага юбіляра,  заслужанага журналіста Рэспублікі Беларусь, лаўрэата прэміі Беларускага саюза журналістаў, члена Саюза  пісьменнікаў, паэта і проста цікавага мужчыны — Уладзіміра БАРЫСЕНКІ. 

— Уладзімір Уладзіміравіч, як і калі вы прыйшлі ў журналістыку?

— Можа, выпадкова, а можа, і не. Планаваў адразу атрымаць іншую прафесію. Пасля заканчэння школы ў 1966 годзе, а быў тады вялікі конкурс, бо адначасова выпускаліся 10-ы і 11-ы класы, падаў дакументы на аддзяленне замежных моў Навазыбкаўскага педінстытута. Толькі не прайшоў па конкурсе і ўладкаваўся электраманцёрам на Аршанскі ільнокамбінат. Там стаў пісаць невялікія нататкі і вершы ў многатыражку. Потым служыў у арміі. Першыя спробы журналісцкага пяра былі ў армейскай газеце «Воздушный часовой». Яна ж і дала мне рэкамендацыю паступаць на журфак БДУ.  

У 1975 годзе па размеркаванні накіравалі ў газету «Знамя юности», дзе адпрацаваў каля трох месяцаў. У канцы верасня таго ж года перавялі зменным сакратаром у «Сельскую газету». Потым прызначылі ўласным карэспандэнтам у аддзел земляробства пад кіраўніцтвам выдатнага майстра журналістыкі Аляксандра Фёдаравіча Градзюшкі. Напрыканцы 1979 года я ўжо сам узначаліў аддзел навін, якім кіраваў па 31 студзеня 1987-га. Працаваў адказным сакратаром «СГ», загадчыкам аддзела навукі, культуры і экалогіі, рэдактарам аддзела. А 24 лютага 1998 года перайшоў у часопіс «Беларуская думка», дзе ўзначаліў аддзел філасофіі і права.

— Але значную частку жыцця вы звязалі менавіта з «Сельской газетой».

— Так, 23 гады. Ганаруся, што маімі калегамі і настаўнікамі былі Віктар Фёдаравіч Леганькоў, Іна Мікалаеўна Міцкевіч, Сцяпан Васільевіч Барадоўскі. Працаваў з Яўгеніяй Янішчыц, Святланай Алексіевіч, Васілём Шырко, Віктарам Супрунчуком… На той час склад «СГ» быў самым моцным сярод калектываў іншых беларускіх выданняў. Дарэчы, я прымаў на працу вашага рэдактара Сяргея Рыгоравіча Міховіча. Наогул, газета адыграла вялікую ролю ў маім жыцці. Пасля яе можна было працаваць у любым органе і структуры. Гэта выданне — жыццё вёскі, на якой спакон веку ўсё трымалася і будзе трымацца.

— Для вас вёска – лёс, бо там нарадзіліся.

— Мая малая радзіма — вёсачка Якаўлевічы Аршанскага раёна, дзе некалі знаходзілася суконная фабрыка барона Корфа. Там у свой час працавалі дзед Лука Паўлавіч і бабуля Акуліна Сямёнаўна. Бацька Уладзімір Лукіч удзельнічаў у Вялікай Айчыннай вайне, усё жыццё быў механізатарам і камбайнерам. Маці Настасся Ільінічна мае 48-гадовы стаж медсястры ў мясцовай бальніцы. Цяжкасці вясковага жыцця спазнаў з маленства. Дзед па мацярынскай лініі ў шэсць гадоў навучыў мяне касіць, наразаць торф, нарыхтоўваць дровы… Усе канікулы праводзіў у яго ў Анікавічах Горацкага раёна. З роднай вёскі з’ехаў пасля заканчэння школы, але заўсёды сэрцам вяртаўся назад. 

Малая радзіма застаецца на ўсё жыццё. Сумаваў без бацькоў, без сяброў дзяцінства Лёні і Генадзя. Няма ўжо тых Анікавіч, ад Якаўлевіч засталіся тры хаты, наша не захавалася. Калі прыязджаю да сястры ў Магераўку, якая за тры кіламетры ад Якаўлевіч, абавязкова заходжу да суседкі бацькоў — цёткі Любы. Там, на вясковых могілках, пахаваны мае родныя. Але я думаю, што чалавека на малую радзіму цягнуць не толькі ўспаміны пра дзяцінства, тут усё намнога глыбей. Гэта моцныя і вялікія карані маіх дзядоў і прадзедаў, на якіх трымаецца жыццё ўсіх наступных пакаленняў.

— Памятаеце, калі напісалі першы верш і пра што ён быў?

— У шостым класе я закахаўся ў дзяўчынку Соню Захараву з суседніх Казловіч. Не ведаў, як да яе падысці. Вось і напісаў верш на рускай мове, урыўкі дагэтуль памятаю. Але адразу пасаромеўся ёй прачытаць свой твор, бо там змяшчалася прызнанне. Потым былі толькі пацалункі, не да паэзіі. Афіцыйна першы верш надрукаваў у 1968 годзе ў «Воздушном часовом». Твор асвятляў ваенную тэматыку і заняў прызавое месца ў конкурсе. Першы зборнік выйшаў у 1994 годзе на рускай мове. Новы зборнік «Запаленне душы» ў 1996-м друкаваўся на беларускай мове. Увогуле, выдаў пяць кніг вершаў і прозы.

АД ГАЛОЎНАГА РЭДАКТАРА «СГ» 

Шаноўны Уладзімір Уладзіміравіч! Дзякуй вам за адменную школу журналістыкі, сяброўства і жыцця. Спадзяюся, многае з таго, што ўвабраў ад вас, вашых калег тых найцікавейшых 80–90-х гадоў, я працягваю з маёй камандай на старонках сённяшняй «Сельской газеты». Дарэчы, і назву ранейшую мы вярнулі ў тым ліку і па гэтай прычыне.

Сёння вам 70 гадоў — слынны жыццёвы юбілей. Наш калектыў, у якім, дарэчы, працуе і ваша дачка Святлана, віншуе вас з юбілейным днём нараджэння. Зычым моцнага здароўя, вялікага натхнення, заўсёды аптымістычнага ўспрымання жыцця і новых уражанняў, кніг, вершаў, асобныя з якіх мы друкуем сёння на старонках роднага вам выдання!

chasovitina@sb.by



Вятрыстыя парывы

Высоцкі, Бродскі, Домрачава,

cтол пісьмовы ля вакна святло вітае.

Прашу, нябесны сход, цябе, дазволь

стаць на часінку ветрам, што гуляе,

гняздо ў падстрэшшы сам сабе звівае.

У Антарктыду, Арктыку, Анапу

напрамак ты зацвердзіш — вінавата

знайду ў Фабрычным брудную канапу,

цюльпан не ўгледжу на шкле шкапа — 

цемнавата, і аглушуся глухатой аглухлай хаты.

Старонкі кніжкі-сіраты пад сіняй лямпай

паадпылю на днішчы пустой бочкі,

і пад крылом з дзядоўнікавай лапай

аблётаю, ачышчу закуточкі,

дождж запрашу паліць расадныя гаршчочкі.

Амаладжу пупышкі, лісце, ствол, галінкі,

сябра двара — чашалісцёванага глогу

разгладжу, прычашу вакол сцяжынкі,

на хмары хуткія ўзганю ліха трывогу,

пчолам фацэлію пасею ў дапамогу.


Ключ

У фірме суседа крутога,

дзе бабка, каса і кассё

жылі (не было больш нічога),

сягоння прапісана ўсё.

Ключы, хамуткі і касілкі,

клінкі, малаткі, тапары

з тапарышчамі, вілы, насілы,

вядзерцы, карцы і багры.

Фірмач западозрыў адразу,

як толькі мінуў я парог

мармурны: за новым заказам,

бо ключ, што набыў, не памог.

Чарговы не ўзяў замок хаты,

гніў ганак, згнівала кассё,

«Шаноўны, — шапнула расплата, —

дзе ключ, пачаў які ўсё?!»

Паехаў да майстра ізноўку,

мо зможа усё ж памагчы

сябе адчыніць, а з бытоўкі:

«Мы болей не робім ключы...»


Безназоўнае

На сонечныя стомленыя плечы

пакінутых сумуючых хацін

збянтэжана, прыціхла, нерашуча —

дэсант лістоты з клёнаў ды асін.

Над комінамі сонца прапаўзае,

жукоў, казурак будзіць у траве,

цыбулю, моркву, буракі у ёй шукае,

і з павуцінкамі ў яловы лес плыве.

З лясочку Лешчы, праз дарогу палявую,

гаю Казлоўскаму і бору ля Люцін

хмяльная вільгаць цуда-пахі прышчапляе —

мастак нябесны ладзіць выстаўку карцін.

Парк старажытны дрэмле ў роспачы, ў чаканні

народзінаў сыноў новых, дачок,

ды чуе у адказ адно маўчанне,

i занядужыў безгалосы вечарок.

На кургане зарослым, дзе шыпшынка

шчарнела, бо ніхто даўно не быў,

знайшоў знаёмую утульную мясцінку

мясцовы заяц, што ўцячы адсюль забыў.


Асколак святога

Маршрутам былой маладосці

экспрэс навамодны нясе

(набраў і спагады, і злосці)

адтуль, дзе спіць лён у расе.

Там “Мега” у жыце сваволіць,

“Клаас” цягне зерне пшаніц,

там смагу камбайнерам століць

адна з самых чыстых крыніц.

Дайсці да яе пакуль можна,

падходу да рэчкі — кранты:

хмызняк тут кайфуе вяльможна,

таўсты, высачэзны, густы.

Пра рэчку, падлескі, пагоркі

гектары я выкравіў слоў…

Ці бачыш ты, бацька, з узгорку,

які вакол Лешчы улоў?..

У вір галавой — немагчыма,

ні рыб, ні вады ў ім, ні дна,

радзіма, мая ты радзіма,

ты мне толькі трэба адна.

Асколак святога, бажніцай

прыкрыйся, каб смерць не знайшла,

няўжо развітацца з крыніцай

і “Мега” з ”Клаасам” зайшла?


Асяніны

Як лістота, жыццё пралятае

над прасторамі сціплых палёў.

Дзякуй, памяць, што ты нас вяртаеш

да гаротнікаў і каралёў.

Дзякуй, памяць, што гучна склікаеш,

ціха стравы на стол падаеш,

што малітву ўтрапёна чытаеш,

цяжкі крыж Еўфрасінні нясеш.

Дзякуй, памяць, што лёс наш шануеш,

што каменні здымаеш з душы,

што ў сэрцах нашчадкаў пануеш,

каб бяспамяцтва крыж не здушыў.

Дзякуй, памяць, што свечка зайграла

Боскай музыкай, Боскім святлом,

што мы душы з нябёсаў спаткалі

за накрытым табою сталом.

Як лістота, жыццё пралятае

над прасторамі сціплых палёў…

Дзякуй, памяць, што зноўку вяртаеш

да гаротнікаў і каралёў.