![](/upload/iblock/efa/efa8bb6bc95a13cb106b37d3912a43dc.jpg)
Зносу ім няма
Бадай што найбольш вядомым закінутым будынкам у Мінску стаў корпус былой дзіцячай абласной бальніцы на вуліцы Петруся Броўкі. Некалькі гадоў таму ён карыстаўся вялікай папулярнасцю ў бяздомных і так званых сталкераў, прычым апошнія падкрэслівалі жудаснасць апусцелых калідораў і палат. Паспрабавала наведаць яго і я — з гэтым будынкам звязаны некаторыя ўспаміны дзяцінства. Сёння пацвердзіць наяўнасць прывідаў у корпусе, які стаіць у вялікім закінутым парку, цяжка: ад 1-й гарадской клінічнай бальніцы тэрыторыю аддзяляе высокая капітальная агароджа, ад вуліцы Акадэмічнай — старая бетонная агароджа. Пераадолець яе, здаецца, нескладана, але даследчыцкі запал значна ахалоджвае шыльда з паведамленнем, што тэрыторыя знаходзіцца пад аховай супрацоўнікаў міліцыі. Да нядаўняга часу будынак, выкананы ў стылі канструктывізму, значыўся ў спісе гісторыка-культурных каштоўнасцей, але зараз пазбаўлены гэтага статусу. Па інфармацыі Мінскага гарадскога агенцтва па дзяржаўнай рэгістрацыі і зямельным кадастры, з мая мінулага года ён належыць 1-й гарадской клінічнай бальніцы.
Заходзь, гуляй хто жадае...
![](/upload/iblock/47f/47f20a96231308895a3620c910bb5fc3.jpg)
А паблізу вабіць разбітымі вокнамі двухпавярховы будынак з чырвонай цэглы. Каб дабрацца да яго, давялося зайсці на тэрыторыю будоўлі, у гасцінна расчыненыя вароты. Кожную секунду чакаю вокліку, аднак нікому да мяне справы няма. Закінуты дом, відаць, спрабавалі агароджваць, але зараз вароты адчыненыя, а на тэрыторыі, што прылягае, амаль уткнуўшыся бамперамі ў чырвоныя вышчарбленыя сцены, стаяць машыны. Заходжу ў дом, гуляю па пакоях... Некалі ў гэтых сценах знаходзілася вытворчае памяшканне, пра гэта сведчаць рэшткі магутных выцяжак. Цэлых вокнаў не засталося, кафляная плітка пазбівана са сцен... Падымацца на другі паверх не рызыкую, ды і дарэмна гэта — слядоў прысутнасці чалавека на пыльных прыступках, засыпаных будаўнічым смеццем, не відаць.
Руіны глядзяць ва ўпор
Бясслаўна дажываюць свой век рэшткі былога клуба камбіната сілікатных вырабаў на вуліцы Мініна, 12. У ранейшых планах на яго месцы павінен быў узнесціся вышынны адміністрацыйны будынак, але ні знос, ні рэканструкцыя так і не адбыліся. Фактычна руіны знаходзяцца ў свабодным доступе. Ад вуліцы іх аддзяляе бетонная агароджа на высокіх апорах — дастаткова нахіліцца, каб пралезці пад ёй. Але і гэтыя намаганні лішнія: за вугал заварочваюць толькі два пралёты, а далей, з боку сквера, — заходзьце, калі ласка. Мяркуючы па сцежцы, пратаптанай сярод зараснікаў крапівы, месца гэта досыць папулярнае. Сапраўды, сярод рабочага дня двое маладых людзей частуюцца там півам і чыпсамі. На мой погляд, антураж для адпачынку малаапетытны, але ў кожнага свой густ. Над некаторымі пакоямі захавалася столь, але знаходзіцца пад ёй я асцераглася б — усё тут відавочна трухлявае. Пра падлогу і гаварыць не прыходзіцца, у памяшканні, дзе некалі было фае, паспелі вырасці дрэвы. Пажар гэтым руінам наўрад ці пагражае — няма чаму гарэць, за выключэннем некалькіх паперак ды пластыкавых бутэлек, а вось цэгла на галаву можа зваліцца ў любы момант. У такіх выпадках супрацоўнікі МНС патрабуюць ад уласніка перакрыць доступ, але тут невядома нават, да каго звяртацца. Восенню мінулага года рэшткі будынка на аўкцыёне набыло замежнае прыватнае ўнітарнае гандлёва-сэрвіснае прадпрыемства «Прэстасэрвіс» кампаніі «Олман Бізінес Інк». Сёлета ў студзені прадпрыемства заключыла дагавор куплі-продажу ў дачыненні да яго з рэлігійнай абшчынай Міжнароднага таварыства свядомасці Крышны. Пакуль што праваўладальнікам з’яўляецца менавіта яно.
![](/upload/iblock/04d/04d49492ae103da454060f3b1d5f9333.jpg)
Дарожкі ў крапіве
На некаторых інтэрнэт-сайтах да гэтага часу захавалася інфармацыя пра сталовую, што знаходзіцца ў Дзяржаўным вучэбным цэнтры Дэпартамента па хлебапрадуктах Мінсельгасхарчу. Але падсілкавацца там ужо немагчыма: будынак на вуліцы Вільямса ў прыватным сектары недалёка ад чыгуначнай станцыі Мінск-Паўднёвы і комплексу «Мінск Мір», даволі прыстойны здалёк, пры бліжэйшым разглядзе аказваецца закінутым. Ніякай агароджы тут і блізка няма — тры блокі, што сімвалічна перагароджваюць пад’езд да будынка, наўрад ці стануць істотнай перашкодай для бяздомных або дзяцей. Дзверы таксама закладзены блокамі, але ж побач мноства вокнаў, якімі відавочна карыстаюцца. Пах гару і чорныя плямы над вокнамі другога і трэцяга паверхаў красамоўна сведчаць, што пажар тут ужо быў. Заглядваю ў акно побач і разумею, што паўтор надзвычайнай сітуацыі вельмі верагодны — у кучу звалены матрацы, рэшткі мэблі, тазікі. Вакол будынка пратаптана адметная сцяжынка, якая вядзе да аднаго з вокнаў. З шыбы клапатліва вынуты ўсе аскепкі, да сцяны прыстаўлены ў выглядзе прыступачкі абломак блока. Недзе на другім паверсе рыпіць крыху адчыненая рама, калі прыслухацца, здаецца, набліжаюцца крокі па лінолеуме... Пры далейшым абходзе ледзь не правальваюся ў каналізацыйны калодзеж каля цэнтральнага ўваходу. Побач яшчэ адзін. Люкі, відаць, забраў нехта гаспадарскі, а глыбокія ямы засталіся. Кінуты побач рэкламны шчыт выглядае насмешкай з тых, хто можа прыехаць сюды ў пошуках гарачага смачнага абеду.
Паводле выпісак з рэгістрацыйнай кнігі аб правах, абмежаваннях (абцяжараннях) праў на ізаляванае памяшканне, будынак мае двух уласнікаў: адна частка належыць ААТ «Мінскаблхлебапрадукт», другая — дзяржаве, якая перадала права аператыўнага кіравання ім Цэнтру павышэння кваліфікацыі кіруючых работнікаў і спецыялістаў па хлебапрадуктах Міністэрства сельскай гаспадаркі і харчавання. У такіх выпадках цяжка прымусіць уласнікаў будынкаў, што не эксплуатуюцца, абмежаваць доступ у іх. Устаноўка шчыльнай агароджы вакол або кратаў на вокны — даволі затратны працэс, якога кожны імкнецца пазбегнуць.
![](/upload/iblock/d09/d094afdb049f96b24fde90a7c8a8b46b.jpg)
КАМПЕТЭНТНА
Алена РАМАНОВІЧ, намеснік начальніка аддзела па выкарыстанні дзяржаўнай маёмасці камітэта дзяржаўнай маёмасці Мінгарвыканкама:
![](/upload/iblock/c08/c080476f043635fef17627e221fd44a1.jpg)
Вызваленыя будынкі, што могуць яшчэ выкарыстоўвацца, як правіла, не пустуюць — адразу з’яўляюцца арганізацыі, якія жадаюць туды засяліцца. У дрэнным стане звычайна знаходзяцца пабудовы, што дасталіся гораду яшчэ ад савецкіх часоў. Існуе графік уцягвання іх у гаспадарчы абарот, выдзяляюцца сродкі або на капітальны рамонт, або на рэстаўрацыю, або на знос. Праўда, затраты ў апошнім выпадку вельмі вялікія, ачысціць зямельны ўчастак каштуе прыкладна столькі ж, колькі пабудаваць новы дом. Падобныя ўчасткі лепш аддаваць пад інвестпраекты, тады затраты па зносе бярэ на сябе інвестар.
А свабоднага доступу ў неэксплуатуемыя пабудовы быць не павінна, гэта парушэнне караецца вялікімі штрафамі. Але перыядычна такое здараецца.
nevmer@sb.by
Фота аўтара.