Не таму, што прыстасоўваецца, а таму, што там, наверсе, яго круцяць павевы ветру, якiя людзьмi ўнiзе ледзь адчуваюцца.
Лiтаратар павiнен вастрэй за iншых адчуваць павевы свайго часу — i рэагаваць на iх... Таму дыскусiя пра актуальныя праблемы сучаснай беларускай лiтаратуры ў канферэнц–зале «СБ» з самага пачатку чакалася вострай. Для ўдзелу ў ёй прыйшлi Андрэй Хадановiч — паэт, перакладчык, Ганна Янкута — крытык, перакладчык, Адам Глобус — пiсьменнiк, выдавец, мастак, Вiктар Жыбуль — паэт, лiтаратуразнаўца, Андрэй Янушкевiч — выдавец, гiсторык.
 ГаннаЯНКУТА. |
 АдамГЛОБУС. |
 ВиктарЖЫБУЛЬ. |
 АндрэйХАДАНОВІЧ. |
 АндрэйЯНУШКЕВІЧ. |
А.Глобус: Канешне, адыгрывае. Таму што сёння, дзякуй Богу, пiсьменнiк можа iснаваць без цэнзара.
А.Хадановiч: Беларускiм лiтаратарам калегi з iншых краiн часам зайздросцяць. «Вы збiраеце залы», — казалi нам дзесяць год таму ў Еўропе. Але я з’ездзiў у Калумбiю на вялiкi фестываль паэзii, у Медэльiн. Амфiтэатр з дзясяткамi тысяч слухачоў, якiя гатовыя стоячы пяць гадзiн слухаць паэзiю. Па–добраму пазайздросцiў... А потым заўважыў, што для лацiнаамерыканскай публiкi ёсць яшчэ адна, больш цiкавая iнстанцыя — кiёскi з латарэйнымi бiлетамi. Лiтаратура папулярная, калi выконвае функцыю паралiтаратуры.
«СБ»: Як у Прыбалтыцы «спеўныя палi»?
А.Хадановiч: Так. Калi ва Украiне пачалiся ваенныя дзеяннi, зноў тысячы людзей пачалi збiрацца на паэтычныя чытаннi. Хваля салiдарнасцi. I найлепшыя пiсьменнiкi зноў робяцца аўтарытэтамi, якiх слухаюць. Як, напрыклад, Сяргея Жадана, якi неўзабаве зноў прыедзе ў Мiнск на паэтычны фестываль памяцi Стральцова. Але я б не хацеў, каб усплёск папулярнасцi нашай паэзii з’явiўся ў вынiку нейкiх экстрэмальных абставiн.
Г.Янкута: Ёсць пласт лiтаратуры, якi вельмi запатрабаваны: дзiцячая i падлеткавая. Нават рускамоўныя бацькi выбiраюць для дзяцей добрую беларускую кнiжку: трэба ж, каб хоць трохi чыталi па–беларуску. Таму можна сцвярджаць: выхаваўчая функцыя лiтаратуры, функцыя ўводзiн у родную мову, родную культуру па–ранейшаму дзейнiчае.
А.Янушкевiч: Але мяне бянтэжыць сiтуацыя: у нас твораў для падлеткаў у папулярных жанрах амаль няма. Добра, дзiцё ў шэсць — восем гадоў чытае беларускiя кнiгi, дасягае дзесяцi — дванаццацiгадовага ўзросту, i што потым?
А.Глобус: Чытае Конан–Дойла, Сцiвена Кiнга.
А.Янушкевiч: Я кажу пра сучасную беларускую лiтаратуру. Канешне, нейкую ролю яна ў грамадстве адыгрывае... Але цi ёсць у ёй сёння пiсьменнiкi — лiдары думкi, да меркавання якiх прыслухоўвалiся б у грамадстве, якiя б адлюстроўвалi грамадскiя настроi, надзеi, патрэбы?
А.Глобус: Канешне, ёсць.
А.Янушкевiч: Хто? I цi маюцца эфектыўныя каналы, якiмi даносiлася б думка пiсьменнiка?
А.Глобус: Па–першае, такога канала нiколі нi ў кога няма. Дантэ выгналi з роднага горада. Джойса выгналi...
Г.Янкута: Пытанне. Думкi якой групы людзей мусiць гэты пiсьменнiк–лiдар выказваць? Ёсць розныя чытачы, у кагосьцi аўтарытэт — Горват, у кагосьцi — Бартосiк.
В.Жыбуль: Моладзь яшчэ ў 90–х пачала пiсаць на сценах «Цой жывы». За гэты час памерла вельмi шмат i пiсьменнiкаў, i паэтаў. Напiсаў бы хто–небудзь на сцяне «Маркес жывы», «Анатоль Сыс жывы», «Васiль Быкаў жывы»... Не пiшуць. Гэта вельмi паказальна. Не толькi i не столькi лiтаратура сёння ўплывае на розумы.
А.Янушкевiч: Калiсьцi ролю лiдара думкi выконваў Васiль Быкаў...
А.Глобус: Ды не выконваў. У нас на ролю лiдара думкi прызначаюць «заднiм чыслом». Вось Пушкiн — на ўсе вякi... А яго застрэлiлi. Напляваць грамадству тады было на Пушкiна. I Лермантава застрэлiлi. А потым зрабiлi з яго лiдара нацыянальнай думкi. Жывучы ў адным пад’ездзе з Уладзiмiрам Караткевiчам, бачыў яго ўсялякім, i нiкому ён не быў патрэбны. А калi памёр — о, дык ён жа быў лiдарам нацыi!
В.Жыбуль: А вось калi пiсьменнiк пiша проста для сябе, у стол — ён што, не можа быць выказнiкам грамадскай думкi?
А.Хадановiч: Баранi нас Божа ад такой сiтуацыi, калi пiсьменнiк рэзка робiцца лiдарам грамадства. Гэта вельмi балючая сiтуацыя для краiны. Калi яна сыходзiць, звычайна перастаюць паэта слухаць мiльёны. Як майго любiмага Яцака Качмарскага, польскага паэта, якi набыў вядомасць у часы «Салiдарнасцi». У нармальнай, спакойнай сiтуацыi паэзiя сыходзiць у «вежу са слановай косцi», пачынае гуляць у гульнi, iнтэлектуальна незразумелыя большасцi людзей. Вы хочаце ад лiтаратуры грамадскага лiдарства? Плата за гэта — пэўная прафанацыя.
Г.Янкута: Каб быць гуру для мас, пiсьменнiк мусiць мець доступ да тэлебачання, газет з вялiкiм накладам.
А.Глобус: Як можна быць духоўным лiдарам з накладам у дзвесце асобнiкаў?
А.Янушкевiч: З гэтай праблемай — адсутнасцю масавага канала для лiтаратуры — я згодны. У нас няма нiводнага сапраўды папулярнага лiтаратурнага партала. У Расii я назаву такiх штук пяць...
А.Глобус: Ды ёсць у нас такiя парталы. Але калi мы зараз пачнём беларускую лiтаратуру параўноўваць з рускай, рускую — з кiтайскай, а кiтайскую — з амерыканскай, дык можна проста сказаць, што нас няма, бо дзесьцi ўсяго непараўнальна больш.
А.Хадановiч: У нас ёсць лiтаратары, да якiх прыслухоўваюцца, але гэта не чыстая лiтаратура, а — з пэўным «гукаўзмацняльнiкам». Як, напрыклад, Лявон Вольскi — паэт, больш вядомы як музыка. Давайце не займацца мазахiзмам, пагаворым у межах таго, што мы можам рэальна. Сяргею Будкiну закарцела вярнуцца да тэмы беларускай рэпрэсiраванай лiтаратуры, ён з аднадумцамi, сярод iх былi я i Вiктар Жыбуль, прыдумаў праект на сутыччы лiтаратуры i музыкi — «(Не)расстраляная паэзiя». Песнi даюць другое жыццё вершам паэтаў, злачынна расстраляных у ноч з 29 на 30 кастрычнiка 1937 года. У той момант мы выйшлi з лiтаратурных катакомбаў. А нядаўна ў Мiнску прайшоў лiтаратурны фестываль «Знак роўнасцi», якi звярнуў увагу на праблему роўнасцi палоў. Гадзiнныя дыскусii заканчвалiся скандаламi, крыкамi.
Г.Янкута: Фестываль «Знак роўнасцi» паказаў, што лiтаратура можа гаварыць з грамадствам на вельмi балючыя тэмы, яна ў нас усё ж такi зубастая, i грамадства часам можа пакрыўдзiцца на лiтаратуру.
А.Хадановiч: Зона ўкусу, праўда, камарыная.
Г.Янкута: Так, аўдыторыя была сапраўды невялiкая.
В.Жыбуль: Згадаем, што ў трыццатых гадах былi практычна вынiшчаныя беларускiя пiсьменнiкi. Тыя, каго рэпрэсii амаль не закранулi, пачаткоўцы, пабачылi, што адбываецца, i вырашылi быць як мага далей ад лiтаратуры. Каб не тое татальнае выкошванне, сёння беларуская лiтаратура выглядала б зусiм па–iншаму i, магчыма, адыгрывала iншую ролю ў грамадстве. Трэба пашыраць саму беларускую мову, тады будзе большая цiкавасць i да беларускай лiтаратуры.
Г.Янкута: Большасць людзей набывае расiйскiя кнiгi, а не беларускiя яшчэ з–за кошту, бо расiйскiя танней.
А.Янушкевiч: Можна проста зняць падатак на дабаўленую вартасць з беларускай кнiгi. Ва Украiне — нулявы ПДВ на нацыянальную кнiгу, у Германii таксама. У Лiтве i Польшчы — iльготны. Прыемна, што сёння з боку дзяржавы ёсць рух да партнёрства з прыватным сектарам. Добра было б далучыць на падставе сумленнага конкурсу да сiстэмы дафiнансавання дзяржавай сацыяльна значных кнiг прыватныя выдавецтвы. Яшчэ для нашых выдавецтваў праклён — малыя наклады. Гэта — высокi сабекошт. Продаж малога накладу не дае сродкаў для рэкламы, якаснай карэктуры.
«СБ»: Тым не менш беларуская лiтаратура не iснуе ў iзаляцыi. Як з яе распаўсюдам на сусветным рынку?
А.Янушкевiч: Мы выставiлi свае выданнi на буйнейшай гандлёвай iнтэрнэт–пляцоўцы Amazon. Але не магу сказаць, што продаж пайшоў. Да таго ж на Amazon нельга выстаўляць кнiгi на беларускай мове. На рускай можна, а на беларускай, украiнскай — не.
В.Жыбуль: Але ж Льюiс Кэрал у перакладзе Макса Шчура там ёсць!
А.Янушкевiч: Гэта папяровая кнiга, а я кажу пра электронныя. Другое, Amazon — вялiзная кнiгарня, i без прасоўвання, што патрабуе значных фiнансавых выдаткаў, нашы кнiгi проста не знойдуць. Яшчэ спецыфiка электронных кнiг: ва ўсiм свеце запатрабаваная белетрыстыка. У нас якраз такой лiтаратуры для масавага спажыўца амаль няма. Я бачу, што гэта ўплывае на папулярнасць нашага электроннага партала. У нас быў добры прыклад... Малады аўтар Уладзiмiр Садоўскi са сваiм зомбi–хорарам «1813». Кнiга дэбютанта пайшла проста ўлётна, што ў электронным выглядзе, што ў папяровым.
А.Глобус: Заплацiце яму, ён вам яшчэ напiша.
«СБ»: Усё ж, мне здаецца, белетрыстыка — не тая лiтаратура, з якой Беларусь можа прагучаць на сусветным рынку. А з чым?
Г.Янкута: Зараз там ведаюць Святлану Алексiевiч.
А.Глобус: Я лiчу, яе выхад на сусветны рынак — палiтычная акцыя, а не лiтаратурная. Канешне, нашаму выдаўцу хочацца, каб хтосьцi напiсаў беларускага Гары Потара, i гэта стала татальнай кнiгай. Але, па–першае, Гары Потар можа быць напiсаны толькi на ангельскай мове i ангельскiм цi амерыканскiм пiсьменнiкам. Наступная кнiга, якая можа прэтэндаваць на захоп свету — Дэн Браўн. Дзве татальныя кнiгi на ўвесь свет. Нейкiм чынам шведскi дэтэктыў«Дзяўчына з татуiроўкай дракона» прэтэндаваў на гэтую ролю. Але англiйская мова для рынку аказалася больш прыдатнай. Спадзявацца, што мы прыйдзем на той рынак са сваёй бульбiнай i нас там чакаюць? Канешне, мы можам напiсаць «Поры Гатар» i «Код да Вiнчы–3», але навошта? Мы ж тут iнтэлiгентныя людзi i нашто нам гаварыць пра папсу, якая захоплiвае свет?
А.Хадановiч: Згадваюцца пiцерскiя Мiцькi з iх дэвiзам «Митьки не хотят никого победить». Наша першасная задача — пiсаць добрую лiтаратуру, а не ганяцца за нейкай сусветнай вядомасцю. I ў кiтайскага пiсьменнiка шырокi рынак, i ў арабскага. Калi быў бум «магiчнага рэалiзму», iспанская мова стала запатрабаванай. Але ёсць прыклад адносна невялiкiх моў i краiн з сусветным лiтаратурным поспехам. Памятаю нядаўнiя часы, калi ў кожнай кавярнi сядзела дзяўчына з кнiжкай Павiча, якi пiсаў на сербскай.
А.Янушкевiч: У кожнай еўрапейскай краiне, нават малой, ёсць установы, якiя займаюцца прамоцыяй нацыянальнай лiтаратуры, заахвочваннем перакладаў на iншыя мовы. У Польшчы — Iнстытут кнiгi, ва Украiне год таму закладзены Iнстытут украiнскай кнiгi.
А.Хадановiч: Згадайма нямецкi Iнстытут Гётэ...
А.Янушкевiч: Гэтыя iнстытуцыi распавядаюць, якiя ў iх краiнах з’явiлiся цiкавыя творы. Мне, напрыклад, ад польскiх выдаўцоў прыходзiць такая рассылка. Найчасцей гэта дзяржаўныя iнстытуцыi.
А.Глобус: Вы ўяўляеце, калi ў нас такая ўзнiкне, каго там будуць прапагандаваць?
А.Янушкевiч: Галоўнае, каб у прасоўванне беларускай лiтаратуры пачалi ўкладацца. У гэтым годзе я наведаў Франкфурцкi кнiжны кiрмаш. Беларускi стэнд быў самы... някiдкi.
А.Хадановiч: Некалькi гадоў таму немцы арганiзавалi на Лейпцыгскiм кнiжным кiрмашы праграму «Транзiт» для польскай, украiнскай i беларускай лiтаратур. Для двух нашых лiтаратараў гэта скончылася выдадзенымi кнiжкамi: «Код адсутнасцi» Валянцiна Акудовiча i «Фабрыка слёз» Вальжыны Морт.
А.Глобус: Была яшчэ кнiжка Артура Клiнава...
А.Хадановiч: Клiнава выдалi на некалькi год раней. Але нiводная з трох кнiг не была перакладзеная з арыгiнала. Вальжына Морт — з ангельскiх версiй, Акудовiч i Клiнаў — з рускамоўных. I вось тут праблема: нас выдаюць або там, дзе няма моўнага бар’ера, або дзе ёсць хаця б адзiн беларусiст, а iх лiчаныя адзiнкi. Таму i замiлоўваюцца ўсе, калi iспанская студэнтка Анхела Эспiноза вучыць беларускую i спрабуе перакласцi Багдановiча. Праўда, пры нейкiх нашых установах ладзяцца летнiя школы беларусiстыкi.
«СБ»: Гэта праект Рэспублiканскага iнстытута вышэйшай школы.
А.Хадановiч: Гэта першыя крокi. Калi не з’явiцца iнстытут, скажам, Максiма Багдановiча для прамоцыi нашай лiтаратуры ў свеце, усё будзе функцыянаваць на ўзроўнi адзiнкавых выпадкаў, дзякуючы асабiстым сувязям.
В.Жыбуль: Апошнiм часам iнтэрнэт дазваляе кантактаваць аўтару з перакладчыкамi вiртуальна, таму некаторых сваiх перакладчыкаў я нiколi ў жыццi не бачыў.
«СБ»: Не забудзем пра шчырых энтузiястаў, напрыклад колiшняга пасла Славакii ў Беларусi Мар’яна Серватку, дзякуючы якому выйшла кнiга Купалы ў перакладзе на славацкую. Iснуе i абмен памiж лiтаратурнымi выданнямi — выходзiць, скажам, сербскi цi таджыкскi нумар часопiса «Полымя», у Сербii цi Таджыкiстане — такi ж беларускi.
А.Глобус: Такi абмен — усё роўна на ўзроўнi асабiстых сувязяў.
А.Янушкевiч: Як з’яўляюцца кнiгi на замежных рынках? Выдавец выходзiць на кантакт з праваўладальнiкам, выкупляе правы. Наша выдавецтва такiм чынам выкупiла правы на выданне Маркеса i Памука. Рытарычнае пытанне: колькi рукапiсаў беларускiя выдавецтвы iмпартавалi на iншыя рынкi? Пра сябе магу сказаць — нiводнага.
А.Хадановiч: Ёсць праграма Book from Belarus, што прасоўвае кнiгi нашых пiсьменнiкаў на замежны рынак.
А.Глобус: Ведаю, што кiтайцы купiлi правы на кнiгi Арлова i Бахарэвiча.
«СБ»: Куратар праекта Аляксандра Дварэцкая ўдакладнiла: пасля мiнулага Франкфурцкага кiрмашу кнiга Танi Скарынкiнай «Шмат Чэслава Мiлаша i Элвiса Прэслi» пераведзена на англiйскую мову, i плануецца яе выхад у шатландскiм выдавецтве Scotland Street Press. Але Books From Belarus не камерцыйны праект — яны не займаюцца продажам правоў, а толькi з’яўляюцца «сувязнымi» памiж беларускiмi i замежнымi выдавецтвамi.
А.Янушкевiч: Правы на раман Гапеева «Ноч цмока» прадалi на Украiну, i ўжо кнiжка выйшла. Але гэта лакальныя перамогi. Трэба памятаць, што прамоцыяй беларускай лiтаратуры ў свеце нiхто не будзе займацца, акрамя самiх беларусаў. I яшчэ: на мiжнародных семiнарах выдаўцоў я заўважыў, што, калi выбiраюць кнiгу для перакладу, другое пытанне, якое задаюць, — цi валодае ваш аўтар нямецкай цi англiйскай мовай. Гэта значыць, цi зможа ён быць камунiкатыўным з аўдыторыяй на прэзентацыях?
«СБ»: Апошнiм часам назiраецца ўсплёск перакладаў сусветнай класiкi на беларускую мову. Чым ён выклiканы?
Г.Янкута: Калi мы пачыналi iнтэрнэт–часопiс «Прайдзiсвет», былi выпускнiкамi розных унiверсiтэтаў. Мы не ведалi, дзе друкаваць пераклады, i стварылi сваю пляцоўку. Цяпер для перакладчыкаў больш магчымасцей для друку, згадаць хоць серыю «Паэты планеты». Але калi прапаноўвалi дзяржаўным выдавецтвам апавяданнi пра Шэрлака Холмса цi калядныя апавяданнi, нам казалi: мы б выдалi, грошай няма. Але думаю, што некаторыя перакладныя праекты могуць быць у беларускiх варунках паспяховымi.
В.Жыбуль: Асаблiва дзiцячыя кнiгi.
А.Янушкевiч: У нас быў рызыкоўны праект: Кнут Гамсун, раман «Голад» у перакладзе на беларускую. Кнiга даволi няпростая. Думалi, хоць бы палову накладу прадаць. Але не прайшло яшчэ i года, амаль усё разышлося. Цяпер выдалi ў серыi «Нобелеўка» Маркеса.
А.Хадановiч: На краўд-фандынгавай пляцоўцы сабралi грошы на серыю «Амерыканка».
Г.Янкута: Конан–Дойл добра пайшоў, Лаўкрафт.
А.Янушкевiч: Тое самае тычыцца дзiцячых кнiг Нурдквiста. Сакрэт поспеху — вядомыя iмёны.
Г.Янкута: Мне здаецца, усплёск перакладаў адбыўся таму, што ў перакладчыкаў назбiралася ў шуфлядах шмат рукапiсаў. Каб далей гэты ўсплёск працягваўся, трэба хаця б трошкi камерцыялiзацыi. То бок ганарараў.
А.Янушкевiч: Падтрымлiваю. Выдаўцы павiнны быць замаўляльнiкамi перакладу, вывучаць попыт.
А.Глобус: Як выдавец i рэдактар выдавецтва «Харвест», скажу так... Пайшла хваля беларусiзацыi. Кнiжка «Энцыклапедыя для дзяўчат» зроблена па–беларуску i руску, па–беларуску прадаецца больш. Самыя запатрабаваныя кнiжкi — «Першая кнiга для хлопчыка», «Першая кнiга для дзяўчынкi» i падобныя. Яны выхаваюць нашага новага беларускамоўнага чытача. Вось самае актуальнае для перакладчыцкай дзейнасцi, з усёй павагай да Бадлера i Ейтса. Толькi два разы сям’я вырашае ахвяравацца на кнiгi. Першы раз — калi дзiця пайшло ў школу. Другi раз — калi скончыла школу i трэба паступаць. Нам, выдаўцам, трэба забяспечваць абодва партфелi выданнямi на беларускай мове.
«СБ»: Цi ўплываюць на папулярнасць кнiгi беларускiя лiтаратурныя прэмii, i калi не, чаму?
А.Хадановiч: Лiтаратурныя прэмii не павiнны залежаць ад густу «масавага чытача» i ад ступенi вядомасцi той цi iншай кнiгi. Прафесiйнае i незалежнае журы павiнна глядзець на кнiгу як на твор мастацтва.
В.Жыбуль: Для людзей, якiя з лiтаратурай звязаныя мала, тое, што аўтар — лаўрэат, мала значыць. Больш уплываюць праекты, якiя выходзяць за рамкi ўласна лiтаратуры. Напрыклад, Мовабокс кампанii Velcom, калi кнiгi асобных аўтараў распаўсюджвалiся буккросiнгам, рабiлiся аб’ектам тэстаў.
А.Янушкевiч: Так, быў усплёск продажу пасля таго, як кнiга з’явiлася на Мовабоксе. А прэмii на продаж не ўплываюць проста таму, што часта пра факт узнагароджання чытач не даведваецца.
А.Глобус: Да прэмiй я стаўлюся як да надвор’я. Не бывае кепскага надвор’я. I каб не крытыкаваць iншых, я зрабiў сваю прэмiю — «Залатая лiтара». Мой iдэал — праект Бегбедэра, якi на свае грошы стварыў прэмiю Маркiза дэ Сада. Я лiчу, чым больш лiтаратурных прэмiй, тым лепш. Я вельмi ганарыўся, калi атрымаў сваю першую прэмiю — часопiса «Нёман» за першае апавяданне. Трэба, каб сваiх лаўрэатаў вызначаў кожны часопiс. I «Прайдзiсвет» таксама.
А.Хадановiч: Нейкi час так i было. Увогуле прэмii — добрая матывацыя для аўтараў. Колькi год таму мы iх амаль не мелi, за выняткам персанальных — «Глiняны Вялес» Таварыства вольных лiтаратараў, «Залатая лiтара» Глобуса, «Блакiтны свiн» суполкi «Лiтаратурнае прадмесце», якiя мелi або сiмвалiчны, або нiякi грашовы складнiк.
«СБ»: Мядовая прэмiя пружанскага паэта Мiколы Папекi — пуд мёду. Згадаем для панарамы, што iснавала прэмiя «Залаты Купiдон» Саюза пiсьменнiкаў Беларусi, а цяпер заснавана Нацыянальная лiтаратурная прэмiя. Шмат гадоў уручаецца таксама прэмiя «Залаты апостраф» часопiса «Дзеяслоў».
А.Хадановiч: З’явiлася цэлае сузор’е новых незалежных прэмiй. Акрамя Гедройца, «Дэбют», «Кнiга года», прэмiя Цёткi за дзiцячую лiтаратуру, Карласа Шэрмана за мастацкi пераклад, Наталлi Арсеньевай за паэзiю. Для адносна папулярных пiсьменнiкаў такiя ўзнагароды — нi плюс, нi мiнус. Але ёсць аўтары–iнтэлектуалы з кнiжкамi «не для ўсiх», напрыклад, Iгар Бабкоў з раманам «Хвiлiнка». Думаю, статус лаўрэата прэмii Гедройца дадаў яму чытачоў. Макс Шчур, якi жыве ў Празе i не ўключаны ў лiтаратурныя тусоўкi, атрымаўшы Гедройца, можа, разоў у дзесяць павялiчыў аўдыторыю. I вось ужо Андрэй Янушкевiч выдае зборнiк кароткай прозы Шчура. Сёлета сенсацыяй стала, што кнiгай года прызналi не кнiгу папулярнага Горвата, а паэтычны зборнiк Насты Кудасавай. У вынiку Наста Кудасава мае другое выданне.
«СБ»: Скандалы вакол прэмii спрыяюць папулярнасцi аўтара?
А.Янушкевiч: Любы рух у iнфармацыйнай прасторы спрыяе.
А.Хадановiч: Усё, што нас не знiшчае, робiць нас мацнейшымi, але часам скандал можа i знiшчыць. Згадваецца шум вакол кнiжкi Насты Манцэвiч «Птушкi» на прэмii «Дэбют». Усiх зацiкавiў«не той» гендар аўтаркi i пара канструкцый з ненарматыўнай лексiкай. Вядомасцi аўтара гэта паспрыяла, але цi не адбiла ахвоту пiсаць далей?
А.Глобус: Я лiчу, калi табе не падабаюцца нейкiя прэмii — ствары такую, якая табе патрэбная. Маленькую, вялiкую... Якую можаш. Наша задача — рабiць сваю справу i прыцягваць да сябе ўвагу.
rubleuskaja@sb.by
