У.Лiхадзедаў.Мы папрасiлi сённяшняга дырэктара музея Аляксандра Храмога вылучыць пяць самых незвычайных экспанатаў музея.
Фiльм Юрыя Тарыча
— Менавiта ў нашым музеi можна паглядзець унiкальны дакументальны фiльм Юрыя Тарыча «Народны паэт», — расказвае Аляксандр Васiльевiч. — Фiльм шэсцьдзясят год таму быў падораны песняру на 70‑годдзе ад «Беларусьфiльма» i дзякуючы гэтаму захаваўся. У iм можна пабачыць паэта такiм, якiм бачыў яго сам Юрый Тарыч.
Фiльм унiкальны, ва ўсiх пазнейшых стужках пра класiка выкарыстоўваюцца кадры з яго.
Фотаздымак Якуба Коласа
Аляксандр Храмы паказвае нам эксклюзiў — невядомы здымак Якуба Коласа, якi дагэтуль нiколi не друкаваўся. Пясняр стаiць, заклаўшы рукi за спiну, у касцюме, але чамусьцi без вусоў.
А.Храмы.— Гэта здымак з прыватнай калекцыi Уладзiмiра Лiхадзедава, перададзены ў фонд музея. Над атрыбуцыяй мы яшчэ працуем, спрабуем вызначыць час i месца.
Крэсла Якуба Коласа
А вось мы ў сакральным месцы — кабiнеце песняра. Менавiта тут класiк сустрэў свае апошнiя хвiлiны. Ён памёр за гэтым пiсьмовым сталом, седзячы ў гэтым крэсле. На стале — копiя апошняга лiста, а вось пяро — сапраўднае. Яго трымаў у руках паэт. Кожная рэч у гэтым невялiкiм пакойчыку мае велiзарную каштоўнаць.
«Родныя з’явы»
Мне прапануюць звярнуць увагу на два прыжыццёвыя выданнi Якуба Коласа. Гэта «Новая зямля» ў афармленнi фiнскага мастака Ахола‑Вало i кнiга «Родныя з’явы», першы празаiчны зборнiк Якуба Коласа. У «Родных з’яў» сёлета юбiлей — 105 год, кнiга — равеснiца старэйшага сына аўтара. Зборнiк, падпiсаны псеўданiмам Тарас Гушча, выдадзены пры падтрымцы мецэнаткi Магдалены Радзiвiл.А якi ж экспанат з’яўляецца самым адметным у экспазiцыi пра двух Мiцкевiчаў? Яе стваральнiк Уладзiмiр Лiхадзедаў задумваецца:
— Тут шмат унiкальных паштовак. Iлюстрацыi да твораў Адама Мiцкевiча, якiя мог бачыць Якуб Колас. Паштоўкi, якiя прадстаўляюць мясцiны, звязаныя з жыццём Коласа, напрыклад, Нясвiжскую настаўнiцкую семiнарыю. Колас займаўся лёсам полацкага паэта Янкi Журбы, гэтак жа, як i мой дзед, якi ўзначальваў Полацкi гiсторыка‑культурны запаведнiк. Падчас адной з сустрэч Колас падарыў ручкi — адну Журбе, другую майму дзеду, вы зможаце iх пабачыць. Уражвае серыя нямецкiх паштовак, на якiх адлюстравана руйнаванне фашыстамi помнiка Адаму Мiцкевiчу ў Кракаве. Галоўная мэта выставы — нагадаць, што Беларусь з’яўляецца радзiмай двух Мiцкевiчаў: Адама Мiцкевiча i Якуба Коласа. Я веру, што калi‑небудзь знойдуць доказы сваяцкiх сувязяў гэтых генiяў.
