Па старой добрай традыцыi 41‑ы раз паэтычны фестываль «Ракуцёўскае лета‑2024» пад Маладзечна сабраў аматараў прыгожага пiсьменства, роднай культуры i творчасцi Багдановiча. Больш за стагоддзе таму, у 1911 годзе, класiк нашай лiтаратуры Максiм Багдановiч гасцяваў на Ракуцёўшчыне два летнiя месяцы. За гэты непрацяглы час пясняр чыстай прыгажосцi (як яго называюць крытыкi) напiсаў свае лепшыя творы — цыклы вершаў «Старая Беларусь» i «Места», паэмы «Веранiка» i «У вёсцы», якiя сталi падмуркам для знакамiтага зборнiка «Вянок».
Прыезд 19‑гадовага паэта ў гэтыя мясцiны стаў першым дарослым знаёмствам з Беларуссю. У Ракуцёўшчыну яго запрасiлi сябры — браты Луцкевiчы, дзе жыў iх дзядзька шляхцiч Лычкоўскi. Багдановiча пасялiлi ў невялiчкi дамок арандатара. Паэт шмат гутарыў з мясцовымi жыхарамi, знаёмiўся з iх укладам жыцця, слухаў беларускую мову. Ён адчуваў сябе ў Ракуцёўшчыне па‑сапраўднаму шчаслiвым. Сваю ўсмешку дарыла маладая пляменнiца гаспадынi. Свежае паветра, прагулкi, добразычлiвасць гаспадароў iшлi на карысць. Тут хвораму на сухоты Максiму дыхалася лёгка i глыбока.
Маёнтак, акружаны з усiх бакоў глухiмi барамi, стаў для Багдановiча сiмвалам роднага краю. Ужо 30 гадоў як тут працуе музей «Фальварак Ракуцёўшчына», дзе можна ўбачыць дом гаспадара, што ласкава прымаў госця з берагоў Волгi, наведаць гумно з усiмi тагачаснымi прыстасаваннямi, адчуць смак «жывой вады» з Максiмавай крынiцы. Яна дагэтуль поiць лiтаратараў натхненнем. Паэт пiсаў: «У родным краi ёсць крынiца жывой вады. Там толькi я змагу пазбыцца сваёй нуды…»
Арганiзатарам першага свята на Ракуцёўшчыне, пачынальнiкам фестывальнай традыцыi ў далёкiм 1981 годзе стаў першы дырэктар Лiтаратурнага музея Максiма Багдановiча, а цяпер старшыня Мiнскага гарадскога аддзялення Саюза пiсьменнiкаў Беларусi, заслужаны дзеяч культуры, лаўрэат Нацыянальнай лiтаратурнай прэмii Мiхась Пазнякоў:
— Ракуцёўшчына — незвычайная, пацалаваная Богам мясцiна, дзе Максiм Багдановiч упершыню пачуў жывую родную мову, спазнаў сапраўднае народнае жыццё, гаiў свае хворыя грудзi, адчуў сябе беларускiм паэтам i пераканаўся, што яму трэба хутчэй прыязджаць на радзiму, каб служыць сваёй зямлi i народу.
У чым разгадка загадкi Багдановiча? Ён рана страцiў мацi, а затым радзiму, таму ўсёй душой iрваўся да самага дарагога, чаго быў пазбаўлены. Лёс падараваў паэту мала гадоў, але ён паспеў зрабiць столькi, што на ўсе новыя стагоддзi застанецца нашым гонарам i багаццем.Мiхась Пазнякоў падкрэслiў, што паэзiя Максiма Багдановiча надзённая i цяпер. Дастаткова прывесцi такiя радкi: «Нашто на зямлi сваркi i звадкi, боль i горыч, калi ўсе мы разам ляцiм да зор?» Сапраўды, у свеце шмат войнаў, гвалту, а трэба, як рабiў Багдановiч, служыць радзiме, роднай культуры, гiсторыi, сваёй зямлi i народу спакойна, без шуму сваiмi ўчынкамi, працай рук i розуму.
Арганiзаваў паэтычнае свята, як заўсёды, Дзяржаўны музей гiсторыi беларускай лiтаратуры. Праграма насычаная: аглядавыя экскурсii па экспазiцыi, аўтограф‑сесii ад беларускiх лiтаратараў, пленэры, прэзентацыi, дэгустацыi, творчыя конкурсы, выставы, майстар‑класы, выступленнi таленавiтых артыстаў. У свяце паўдзельнiчала вялiкая дэлегацыя Саюза пiсьменнiкаў Беларусi — Мiхась Пазнякоў, Леанiд Крыванос, Iна Фралова, Рагнед Малахоўскi, Кацярына Хадасевiч‑Лiсавая i многiя iншыя. Стала добрай традыцыяй на фестывалi прымаць у шэраг СПБ новых сяброў, якiмi сталi Палiна Корнева, Максiм Хацкевiч, Лiдзiя Гардынец.
У нашай краiне шырока ўшаноўваецца памяць пра Багдановiча: ладзяцца фестывалi, працуюць музеi, яго iмя носяць бiблiятэкi i вулiцы, узведзены помнiкi, але самы высокi i сапраўдны помнiк паэту — наша ўдзячная i вялiкая памяць.
basikirskaya@sb.by
