![](/upload/iblock/8ab/8ab074f5487723dfad8a10ce03784d53.jpg)
— Я падазравала, што калi хтосьцi i павiнен перакладаць Гары Потэра на беларускую, дык гэта я, — жартуе Алена Пятровiч. — Прачытала кнiгi пра яго, калi мне было ўжо за дваццаць пяць. Працу над перакладам пачала для ўласнага задавальнення. I калi даведалася, што ў выдаўца Андрэя Янушкевiча ёсць iдэя выдаць Потэра на беларускай, прынесла тэставы кавалак. Выдавец ухвалiў. Але маю кандыдатуру трэба было зацвярджаць у Англii, у праваўладальнiкаў.
— Яны прачыталi ваш тэкст на беларускай мове?
— Не ведаю, але, магчыма, у iх ёсць кансультанты на такi выпадак. Вядома, цiкавiлiся маiм партфолiа як перакладчыка, але дагэтуль цалкам кнiгi я перакладала толькi з польскай, з англiйскай — асобныя апавяданнi.
— Самыя частыя прэтэнзii да перакладаў «патэрыяны» — гучанне iмёнаў. Часта паддаюцца спакусе зрабiць «гаворачыя» iмёны, i вось Северус Снейп стаў «Злодеусом Злеем» i «Снеггом», а Нэвiл Лангботам — «Долгопупсом» i «Длиннопопом».
![](/upload/iblock/60b/60b453842205e428bb97a27e7560e297.jpg)
— Вы неяк сказалi, што вам iмпануе барацьба Гермiёны Грэйнджэр за правы хатнiх эльфаў — гэтыя iстоты абслугоўваюць чараўнiкоў i не разумеюць, нашто iм воля. Але мне падаецца, што Роўлiнг ставiцца да змагання Грэйнджэр iранiчна. Чытала шмат фанацкiх тэорый, што, магчыма, тыя эльфы — сiмбiёнты i iм неабходна падхарчоўвацца магiяй чараўнiка. Што калi Гермiёна спрабуе вызвалiць рыбу ад вады?
— Так, iранiчнае стаўленне Роўлiнг заўважна. Вельмi правiльная Гермiёна iмкнецца змяняць карцiну свету пад тую, да якой прызвычаiлася. Але сама Роўлiнг трансфармуе некаторыя свае погляды. Класiчны прыклад — калi ў лонданскай пастаноўцы «Праклятага дзiцяцi» Гермiёна зрабiлася чорнаскурай i Роўлiнг сказала ў апраўданне, што нiдзе не пiсала, што Гермiёна не можа быць чорнаскурай. Але фанаты знайшлi фрагменты, дзе гаворыцца, як Грэйнджэр збляднела цi пачырванела. У адной з кнiг хросны Гары Сiрыус Блэк гiне з-за таго, што не пажадаў бачыць у сваiм старым эльфе Кiкiмеры iстоту, з пачуццямi якой варта лiчыцца. I пазiцыя Гермiёны адразу выглядае сур’ёзна.
![](/upload/iblock/4e3/4e310d6a53767914a2958c50e7c6e5f1.jpg)
— Тэрмiны закляццяў таксама застануцца, як у арыгiнале?
— Праваўладальнiкаў гэта таксама хвалявала. Я патлумачыла, што гiстарычна склалася так, што на Беларусi лацiнская мова — вялiзны пласт культуры, на ёй напiсаная частка беларускай лiтаратуры. Таму заклёны на лацiнскай мове я перакладаць не буду. Увогуле да глабальных змен я не гатова. Мне прапаноўвалi назваць героя Гэры, але ён застанецца Гары.
— Цi будзе, аднак, нешта звыклае зруйнавана?
— Так. Бо ў рускамоўных перакладах ёсць шмат няправiльна прачытаных слоў. Усе прывыклi, што сваякi Гары Потэра Дурслi жывуць на Цiсавай вулiцы. У арыгiнале нiякага Цiса няма, а вулiца называецца Privet Drive, ад раслiны з назвай privet, якую выкарыстоўваюць у якасцi жывой агароджы. На Беларусi яна, здаецца, расце толькi на мяжы з Украiнай, а в Украiне яе называюць «бирючина». I ў перакладзе Марыi Спiвак з’явiлася «Бирючиновая улица», што многiм не спадабалася, але гэта правiльна. Паколькi ў нас бiручына малавядомая, трэба прыдумаць аналаг, яшчэ не ведаю якi. Падобная раслiна — крушына.
— Якой вы бачыце аўдыторыю беларускамоўнай кнiгi «Гары Потэр i фiласофскi камень»?
— Думаю, чытач будзе рознага ўзросту. I няхай у якой-небудзь сям’i мой пераклад акажацца першай, але не апошняй беларускамоўнай кнiгай.
— Калi плануецца выхад?
— Выдавец абяцае, што да новага года, каб людзi паспелi купiць яе ў падарунак.
cultura@sb.by