Сінтэзаваны брыльянт — гэта не імітацыя каштоўнага каменя, а яго аналаг.
Каб стварыць алмаз, прыродзе неабходна знаходжанне ў адным месцы некалькіх хімічных рэчываў, вялікі ціск, высокая тэмпература — і тысячагоддзі. Недзе пры такіх жа ўмовах вырошчваюць сінтэзаваныя алмазы на навукова-вытворчым прадпрыемстве «АдамасІнвест». Толькі працэс гэты пры тэмпературы 1500 градусаў па Цэльсію і ціску да 2 тысяч атмасфер працягваецца 80 гадзін. Монакрышталі, якія атрымліваюцца, нічым не адрозніваюцца ад натуральных. — Сінтэзаваны брыльянт — гэта не імітацыя каштоўнага каменю, а яго аналаг, — падкрэслівае Алег Філатаў, начальнік вытворчасці звышцвёрдых матэрыялаў. — Ён валодае такімі ж якасцямі, характарыстыкамі, цвёрдасцю, зносатрываласцю і ніколі не памутнее, не падрапаецца.
Эксперыментамі па вытворчасці монакрышталяў прадпрыемства займаецца дастаткова даўно і ўдала. Але алмаз — гэта толькі сыравіна. Іншая справа — брыльянт у залатым або сярэбраным аздабленні. Таму на прадпрыемстве правялі мадэрнізацыю, вынікам якой стала значнае павелічэнне вытворчай магутнасці і стварэнне ўласнай ювелірнай майстэрні.
Алег Філатаў на макеце паказвае, як вырошчваюць монакрышталі.
— Перапрацоўваем ад 3 да 5 кілаграмаў золата ў месяц, — Ірына Герасімкіў, галоўны тэхнолаг, раскладае на стале скрыначкі з упрыгожаннямі, ад якіх цяжка вочы адарваць. — Развіваемся ў трох напрамках. Па-першае, гэта класічныя ўпрыгожанні, якія карыстаюцца стабільным попытам: заручальныя пярсцёнкі, завушніцы з бясколерным, як правіла, каменем. Па-другое — эксклюзіўныя вырабы, распрацаваныя нашым дызайнерам. Сярод аўтарскіх калекцый найбольшую ўвагу прыцягваюць упрыгожанні з нацыянальнымі матывамі: пярсцёнкі з эмалевымі васількамі, беларускім арнаментам, завушніцы з выявамі буслоў, з малюнкам, створаным па матывах карціны «Каложа».
— Дызайнерскія вырабы больш масіўныя, а камяні ў іх могуць быць самых розных колераў — ад фантазійнага светла-карычневага і блакітнага да чырвонага і нават чорнага. Эксперыментуем з выглядам: напрыклад, не гладкая, а нібы скамечаная паверхня залатога пярсцёнка. Часцей такія ўпрыгожанні ствараюцца на заказ. Чамусьці людзі пакуль не надта давяраюць каляровым брыльянтам, — працягвае Ірына Герасімкіў. — Трэці ж напрамак — так званыя іміджавыя або карпаратыўныя рэчы. Напрыклад, значкі, што сведчаць аб прыналежнасці да пэўнай арганізацыі. Іх звычайна вырабляюць з серабра.
Той, хто ламае галаву над арыгінальным падарункам для каханай, можа паднесці ёй упрыгожанне з брыльянтам, ды не простым, а сінтэзаваным на аснове пасмы ўласных валасоў, — як сімвал таго, што заўсёды будзе побач.
Кожны выраб зачышчаюць да бездакорнасці.
За суткі на прадпрыемстве праходзяць 24 сінтэзы монакрышталяў — гэта пры тым, што яшчэ год назад было толькі чатыры. Трэць алмазаў звычайна адпраўляецца на тэхнічныя патрэбы — ад гэтага напрамку дзейнасці не адмовіліся. Астатнія накіроўваюцца да ювеліраў. Праца над упрыгожаннем пачынаецца са стварэння яго эскіза, а потым — 3D-мадэлі. Станок з праграмным кіраваннем выточвае са спецыяльнага воску дакладную копію ў натуральным памеры — яна стане прататыпам для майстар-мадэлі. У спецыяльнай форме воск расплавіцца і выцеча, яго заменіць метал. Майстар-мадэль укладваюць у кавалак мяккай гумы, што шчыльна аблягае яе, дакладна паўтараючы рэльеф. Гумавы брыкет змяшчаюць у вулканізатар, адкуль ён вернецца цвёрдай маналітнай цаглінкай. Яе асцярожна раскрываюць, металічную мадэль дастаюць. З гумы атрымалася форма для соцень «васковачак». З іх збіраецца «ёлачка», на якой можа быць каля 40 розных пярсцёнкаў або сотні падвесак — яшчэ без камянёў. «Ёлачка» змяшчаецца ў апоку, што награваецца, воск аплаўляецца, і атрымліваецца форма, у якую заліваюць метал — золата або серабро. Уяўляеце сабе «ёлку» з некалькіх дзясяткаў залатых пярсцёнкаў? Гэта відовішча не для дзяўчат са слабымі нервамі!
Кожны выраб «адкусваюць» ад ствала, паліруюць, зачышчаюць і ўстаўляюць брыльянты. Спецыяльны станок выціскае на гатовым упрыгожанні шыфр прадпрыемства. Пасля гэтага вырабы адпраўляюцца ў Дзяржаўную інспекцыю прабірнага нагляду. Там правераць адпаведнасць заяўленай пробы рэальнай і паставяць сваё таўро. Усё, брыльянты гатовы ўпрыгожваць жаночыя пальчыкі, вушкі ці шыю.
nevmer@sb.by
