Такім чалавекам і з’яўляецца Вольга Нікіценка. Паэтка і перакладчыца з меладычным псеўданімам “Івалга” вучыцца ў МДЛУ па спецыяльнасці англіскай і іспанскай моў, з’яўляецца пераможцай многіх конкурсаў сярод якіх “Першацвет”, рускі фестываль цікавай паэзіі “Собака Керуака” і “БрамаМар-Юні”, дзе дзяўчына здабыла Гран-пры. У 2019 годзе Оля стала адной з дзесяці лепшых маладых паэтаў краіны па версіі Міністэрства інфармацыі. І яна не збіраецца на гэтым спыняцца.
– Я бы не сказала, што гэта было складана, але і што было вельмі проста, таксама не скажу. “Сузор’е птушкі” – лагічны вынік працы двух творчых гадоў. На выданне ўшло 3-4 месяцы, не лічачы тыпаграфскія моманты, калі я рыхтавала ілюстрацыі і вокладку. Зборнік прайшоў даволі сур’ёзную рэдактуру. Мы рыхтаваліся да Нацыянальнай прэміі, таму трэба было ўсё зрабіць бездакорна.
– Калі ты адкрыла ў сабе талент пісаць вершы?
– Паэзія заўсёды была са мной. Свой першы верш я напісала ў 5-6 гадоў і пісала амаль ўсё дзяцінства. Але потым у мяне быў вялікі перапынак у творчасці, і зноў я пачала займацца паэзіяй толькі ў 9 класе, калі мне было 14 гадоў.
– Як бацькі аднесліся да тваіх здольнасцей?
– Яны заўсёды мяне падтрымлівалі, хоць спачатку адносіліся да захаплення са скепсісам, таму што бачылі мяне крыху ў іншай сферы. Але потым, калі я пачала рабіць першыя поспехі, бацькі канчаткова паверылі, што гэта маё, і зараз актыўна дапамагаюць мне рэалізавацца.
– Ці былі моманты ў творчым працэсе, калі ты не магла напісаць ніводнай страфы?
– Бывала і такое, але з гэтым станам даволі лёгка справіцца, калі знаходзіш натхняльныя рэчы. Для мяне гэта музыка, кнігі, размовы з цікавымі людзьмі.
– Цікавымі – гэта якімі?
– Мэтанакіраванымі, якія, як свечы, гараць нейкай ідэяй і зараджаюць сваім настроем іншых. Чымсьці яны падобны на горкаўскага Данка, які вырваў сваё сэрца і вёў свой народ да лепшага жыцця.
– На тваю думку, калі чалавек можа звярнуцца да паэзіі?
– Большасць людзей звычайна пачынае пісаць у юнацтве, таму што гэта перыяд духоўнай узрушлівасці, эмацыйнасці, розных перажыванняў і ўплёскаў. Часта гэтае імкненне да пяра праходзіць разам з пераходным узростам, але ёсць тыя, хто зрабіў паэзію сваім шляхам жыцця. І маё жаданне – быць у ліку гэтых людзей.
– Ты гаварыла пра музыку. Якой ты аддаеш перавагу?
– Увогуле я слухаю самую розную музыку. Звычайна гэта класіка альбо трэкі груп «Немного не сильно» і Nizkiz.
– Канешне, вельмі сумую. Віцебск – мой дом, ён назаўсёды застанецца ў маім сэрцы.
– Якім ты яго запомніла?
– Віцебск – вельмі творчы горад. У першую чаргу гэта горад мастакоў. Там амаль на кожным кроку можна сустрэць людзей, якія малююць прама на вуліцы партрэты, прыроду. Таксама ён вельмі багаты на архітэктурныя помнікі.
– Віцебск моцна адрозніваецца ад Мінска?
– Мінск, як звычайныя сталіцы, хуткі і дынамічны. Жыццё тут заўсёды б’е ключом. Віцебск, наадварот, больш спакойны і мерны. Нават у перыяд летніх фестываляў накшталт “Славянскага базара”.
– А ў якіх беларускіх гарадах ты яшчэ была?
– Была ў Оршы, Гомеле, Брэсце і Полацку. Апошні мне вельмі запомніўся сваёй велічнай архітэктурай.
– Пасля 9 класа ты паступіла ў ліцэй БДУ. Цяжка было адаптавацца на новым месцы, у новым калектыве?
– У ліцэі было многа вучняў з іншых гарадоў, таму я не адчувала сябе “белай варонай”. Там увогуле панавала вельмі добразычлівая атмасфера: вельмі прыемныя добрыя людзі, выкладчыкі, аднакласнікі. Можна было заўсёды знайсці занятак па душы і аднадумцаў.
– Падтрымліваеш з кімсьці адтуль сувязь?
– У мяне многа сяброў з ліцэя. У асноўным гэта людзі з майго класа ці з гістарычнага профілю.
– Нягледзячы на сваё захапленне беларускай мовай,ты вучышся на спецыяльнасці перакладчыка. Чым быў абгрунтаваны твой выбар?
– Я вельмі люблю беларускую мову, але мне цікава вывучаць таксама і замежныя мовы. Мабыць гэта нейкае жаданне чагосьці новага, таму што ў роднай мове я ведаю даволі шмат, а вось ў замежных ёсць свая нейкая таямніца, якую хочацца разгадаць. Плюс гэтыя веды дапамагаюць мне пры перакладзе твораў замежных аўтараў.
– Спрабавала пісаць вершы на англійскай ці іспанскай?
– Пакуль не, але займалася перакладам верша Стэфаніі Данілавай з іспанскай мовы.
– Ты ўдзельніца многіх конкурсаў, у тым ліку і замяжой. Які з іх табе запомніўся больш за ўсіх?
– Фестываль цікавай паэзіі “Собака Керуака”, які праходзіў у Санкт-Пецярбургу. Вельмі хацелася туды трапіць, таму што там збіраліся вельмі таленавітыя паэты і проста цікавыя асобы. Я ехала нават не з мэтай перамагчы, а проста акунуцца ў гэтую атмасферу натхнення.
– У мяне за плячамі ўжо даволі многа вусных выступаў, таму я прывыкла.
– Якімі сваімі дасягненнямі ты можаш яшчэ пахваліцца?
– Я з’яўляюся самым маладым кандыдатам на членства ў Саюзе пісьменнікаў Беларусі. Але мне трэба яшчэ многа працаваць, каб трапіць туды.
– Што ты адчувала, калі дазналася што стала адной з лепшых маладых аўтараў па версіі Міністэрства інфармацыі?
– Вялікую радасць, што мяне так высока ацанілі Прафесіяналы з вялікай літары, і ад таго, што я ў чарговы раз адчула сябе на сваім месцы ў жыцці.
– У цябе ёсць любімы паэт?
– Нават некалькі! Барыс Пастэрнак, Марына Цвятаева, Ганна Ахматава, іспанскі паэт Гарсія Лорка, нашыя Рыгор Барадулін, Паўлюк Трус. Захапляе тое, як яны валодаюць словам, іх майстэрства, вобразнасць, якая прысутнічае ў творах. Асабліва Рыгор Барадулін. Мяне вельмі ўражвае яго валоданне мовай, якія незвычайныя беларускія словы ён ужывае ў сваіх творах. Гэта проста шыкоўна.
– А з прозы што-небудзь чытаеш?
– Вельмі падабаецца “Дзікае паляванне караля Стаха” Караткевіча.
– Я многа працавала з Міколам Шабовічам, ён рэдактар майго зборніка, з Андрэем Хадановічам, калі вучылася ў яго Школе маладога літаратара “W/ Rights”. Таксама мела зносіны з Міхасём Пазняковым і Вальжынай Морт.
– Раней ты ўзгадала піцерскую паэтку Стэфанію Данілаву. Яна з’яўляецца адной з тваіх блізкіх сябровак і аўтарам прадмовы да твайго зборніка. Раскажы, як адбылося вашае знаёмства.
– Са Стэфаніяй мы пазнаёміліся праз сацсеткі. Мне вельмі падабаліся яе вершы, я пачала перакладаць іх на беларускую мову. Стэф гэта заўважыла, ацаніла і запрасіла паўдзельнічаць у Міжнародным дні паэзіі, які арганізоўвала ў Мінску. З таго часу мы сталі больш мець зносіны, нават працавалі над адным праектам, які, на жаль, не выйшаў, але стаў добрым падмуркам да моцнага сяброўства.
– Пагаворым пра такую не зусім прыемную рэч як крытыка. Ці заўсёды яна была канструктыўнай?
– Я рэдка сутыкалася з неканструктыўнай крытыкай і ўвогуле лічу лепш не звяртаць на яе ўвагі. А вось адэкватная крытыка вельмі карысная: яна дапамагае мне палепшыць сваю творчасць, дае нейкі штрушок да развіцця і самаўдасканальвання. Калі я чытаю свае старыя вершы, то бачу наколькі я вырасла, пасталела, як палепшыліся мае навыкі і як яны працягваюць расці і рабіцца яшчэ лепш. Гэта вельмі радуе.
– Акрамя паэзіі чым ты яшчэ захапляешся?
– Маляваннем. Я вучылася ў Віцебскай мастацкай школе, і зараз малюю ў жанрах ілюстрацыі і партрэта. Калі паэзія адлюстроўвае мой унутраны свет словамі, то маляванне дапамагае надаць ім больш канкрэтную яркую карціну.
– Чаго чакаць тваім чытачам у будучыні?
– Я ўжо рыхтую другую кнігу вершаў. Назву пакуль трымаю ў сакрэце, але ідэя ёсць і засталося толькі яе рэалізаваць. Сама я многа і актыўна працую над зборнікам, і спадзяюся, што хутка ён зможа ўбачыць свет.
Фота з асабістых архіваў Вольгі Нікіценка
