5 ИЮЛЯ 1944 ГОДА
Яркой и знаменательной датой в истории Полоцка стал день 4 июля 1944 года, когда город был освобожден от фашистской чумы. Приводим передовицу «СБ» за 05.07.1944 г.:
«Учора, 4 лiпеня, войскi 1‑га Прыбалтыйскага фронта штурмам авалодалi горадам i важным чыгуначным вузлом ПОЛАЦК — магутным умацаваным раёнам абароны немцаў, якi прыкрывае напрамак на Дзвiнск.
Слава доблесным войскам 1‑га Прыбалтыйскага фронта!»
В этот же день, точнее вечер, в 22:00 Москва салютовала от имени Родины доблестным войскам 1‑го Прибалтийского фронта 20 артиллерийскими залпами из 224 орудий.
В память о погибших воинах Красной армии и жителях Полоцка в южной части города, на левом берегу Западной Двины, в 1966 году был насыпан Курган Бессмертия. А в 2009‑м указом Президента Республики Беларусь Полоцк был награжден вымпелом «За мужество и стойкость в годы Великой Отечественной войны».
* * *
Под передовицей опубликовано поздравительное обращение секретаря ЦК КП(б) Украины, Председателя совнаркома УССР Никиты Хрущева белорусскому коллеге Пантелеймону Пономаренко. Приводим фрагмент:«Цяжкi лёс прышлося паспытаць у ходзе Айчыннай вайны беларускаму народу, многа крывi народнай пралiлося на украiнскай i на беларускай зямлях. У днi пераможнага наступлення Чырвонай Армii украiнскi i беларускi народы разам з усiмi совецкiмi народамi поўны пачуцця радасцi за наша вызваленне ад ненавiснага гiтлераўскага рэжыму».
«Жыве i вечна будзе жыць у сэрцах нашых народаў найглыбейшая ўдзячнасць генiяльнаму Маршалу перамогi — таварышу Сталiну…»
На третьей полосе в материале «Першыя днi ў Магiлёве» специальный корреспондент «СБ» легендарный журналист Ефим Садовский рассказал, что он увидел в городе в начале июля 1944 года:
«Мы ўязджаем у горад з боку Лупалава… Яшчэ гараць падпаленыя немцамi драўляныя дамы, яшчэ не засыпаны свежыя варонкi ад артылерыйскiх снарадаў i сляды нядаўняга бою, але цi можа гэты малюнак паслабiць нашу радасць: Магiлёў наш! Наш назаўсёды! ...Тры гады бесперапынна працягвалася нечуванае грабежнiцтва. Гiтлераўцы вывезлi з Магiлёва ўсе каштоўнасцi. Яны абрабавалi гарадскi музей, цэнтральны архiў, тэатр, не кажучы ўжо пра прадпрыемства. Гордасць Магiлёва — шоўкавая фабрыка iменi В. В. Куйбышэва знiшчана, засталiся толькi сцены. Той жа малюнак на заводзе iменi Дзiмiтрава, на аўтарамонтным заводзе. ...Да вайны ў Магiлёве было звыш 112.000 чалавек насельнiцтва. Цяпер жа, пасля крывавага гаспадарання фашыстаў, бадай, цi збярэцца 10.000. У горадзе няма нi адной цэлай сям’i. Гарадскiя арганiзацыi вядуць дакладны ўлiк фашысцкiх злачынстваў, i гэты крывавы рахунак будзе прад’яўлены гiтлераўцам у дзень расплаты».
* * *
На четвертой полосе в рубрике «Мiжнародная iнфармацыя» рассказывается о том, как англичане собираются мстить немцам за использование последними самолетов-снарядов:«Некаторыя газеты (английские. — Прим. авт.) атрымалi многа пiсем ад чытачоў, якiя настойваюць на адказных рэпрэсiях супроць Германii за выкарастанне ёю самалётаў-снарадаў. Газета «Сандзi дыспетч» пiша ў рэдакцыйным артыкуле, што патрэбна прыбегнуць да рэпрэсiй у той адзiнай форме, якую зразумеюць немцы. «Патрэбна сказаць немцам, што за кожны налёт самалётаў-снарадаў на нашу краiну невялiкi германскi горад будзе сцёрты з твару зямлi. У Германii больш тысячы гарадоў з насельнiцтвам ад 500 да 5.000 чалавек… Пры сучаснай магутнасцi авiяцыi саюзнiкаў яна можа справiцца за дзень з 50 такiмi невялiкiмi гарадамi. ...Нашы бомбы павiнны скiдвацца не на Па-дэ-Кале, а на Германiю, мы павiнны не толькi даць адчуць гарадам i вёскам Германii, што перажывае грамадзянскае насельнiцтва паўднёвай Англii, а нанесцi ў тысячу разоў больш цяжкiя ўдары. Час пачаць ужо. Я лiчу, што за некалькi дзён мы маглi б выклiкаць у Германii такую панiку, якой не бачыла нi адна краiна ў гiсторыi!»
Вот такой он, западноевропейский гуманизм, такие вечные ценности! Англичане ничтоже сумняшеся, в назидание Гитлеру, решили стереть тысячу немецких городов с мирным населением. Помнят ли об этом сегодня немцы? Вряд ли… К слову, чуть позднее англосаксы в один голос с немцами будут верещать на весь мир о жестокости солдат и офицеров Красной армии в немецких городах. И как тут не вспомнить старую английскую пословицу: «Ненависть — сумасшествие души».
О том, как наша газета освещала события 80‑летней давности во время операции «Багратион», которая, напомним, длилась с 23 июня по 29 августа 1944 года, мы продолжим рассказывать в ближайших номерах.
