Каравай Маргарыце Пяровай — нашчадку сям’і Лычкоўскіх, дзе гасцяваў Максім.Вярнуўшыся ў 1911 годзе з Яраслаўля на радзіму, 19-гадовы Максім Багдановіч два месяцы правёў у шляхцічаў Лычкоўскіх каля Краснага Сяла. Прыезд Багдановіча на Ракуцёўшчыну стаў першым дарослым знаёмствам з Беларуссю. Акружаны з усіх бакоў глухімі барамі, забыты, здавалася б, самім Богам, гэты маёнтак стаў для маладога паэта сімвалам роднага краю. Кранала душу тут усё: і беларуская мова, і ўклад жыцця. Была тут і жанчына, маладая пляменніца гаспадыні, усмешка якой дарыла хвораму і вельмі адзінокаму Максіму надзею на доўгае жыццё. Ён адчуваў тут сябе шчаслівым. Свежае паветра, прагулкі, гасціннасць гаспадароў — усё ішло на карысць, тут радасна і глыбока дыхалася хвораму на сухоты паэту, шмат і лёгка стваралася.
Менавіта на Ракуцёўшчыне адбыўся творчы ўзлёт Максіма. Тут за кароткі час ён напісаў свае лепшыя творы — цыклы вершаў «Старая Беларусь» і «Места», паэмы «Вераніка» і «У вёсцы». Пасля ракуцёўскага лета крытыкі назавуць Багдановіча песняром чыстай прыгажосці, а яго паэзію — царствам зачараваных люстэрак.
Ужо 25 гадоў як на Ракуцёўшчыне створаны музей Максіма Багдановіча «Фальварак Ракуцёўшчына». Тут на свае вочы можна ўбачыць дом гаспадара, што ласкава прымаў паэта з берагоў Волгі, зазірнуць у гумно і наталіць смагу з крыніцы «жывой вады», пра якую некалі напісаў Максім:
«У родным краі ёсць крынiца жывой вады.
Там толькi я змагу пазбыцца сваёй нуды»…
Вольга Дашкоўская — унучатая пляменніца Багдановіча.Экспанаты ў музеі пераважна знаёмяць з жыццём былога гаспадара Вацлава Лычкоўскага — роднага дзядзькі Антона і Івана Луцкевічаў, распавядаюць пра Эмілію Шабуню і яе маленькую дачку Яніну, якія былі побач з Максімам два летнія месяцы і пакінулі ўспаміны пра маладога паэта. Час ідзе хутка, і першыя наведвальнікі музейнага комплексу таксама сталі сведкамі гісторыі.
Праграма фэсту, як заўсёды, адзначылася яркасцю і насычанасцю. Не прывык працаваць інакш галоўны арганізатар свята — дзяржаўны музей Максіма Багдановіча, яго супрацоўнікі Міхась Бараноўскі, Валянціна Кароткіна і іншыя. З самага ранку і да позняга вечара тут заняткаў хапала. На літаратурна-музычнай імпрэзе выступалі беларускія паэты Віктар Кажура, Бажэна Мацюк, Валерый Максімовіч, Марыя Кобец, спевакі Ігар Палынскі, Алесь Камоцкі, Раман Яраш, гурты «Гарадскі вал», «Балцкі субстрат» і іншыя.
Ракуцёўскае лета Багдановіча параўноўваюць з Болдзінскай восенню Пушкіна. Смерць маці і расстанне з Беларуссю для паэта былі самымі трывожнымі ранамі, менавіта таму прыезд на Ракуцёўшчыну — найпрыемнейшы час. А творчы плён толькі даказвае, як на чалавека ўплывае яго радзіма.
basikirskaya@sb.by
Фота аўтара.
