Василишки — родина эстрадной звезды Чеслава Немена

Два мураваныя касцёлы велічна ўзвышаюцца над сядзібамі шчучынскіх Васілішак.

У сярэдзіне ХVІ стагоддзя ў Васілішках жыў польскі кароль і вялікі князь літоўскі Жыгімонт І Стары. Спадчыну прыняў ва ўладанне нашчадак Жыгімонт ІІ Аўгуст. Тут быў заснаваны драўляны манастыр дамініканцаў. Зімою 1706 года ў час другой шведскай вайны ў ім спыняўся польскі кароль Станіслаў Ляшчынскі, а ў суседнім мястэчку Жалудок размяшчаўся на стаянцы шведскі кароль Карл ХІІ. 



У нямецка-фашысцкую акупацыю гітлераўцы сагналі ў створанае гета звыш 2000 яўрэяў і расстралялі іх. Абеліскам ушанавана памяць ахвяр Вялікай Айчыннай вайны.

У пасляваенныя гады сяляне аб’ядналіся ў калгас, рэфармаваны ў ААТ «Васілішкі». Цэнтральная сядзіба гаспадаркі — вёска Васілішкі — адной з першых у Шчучынскім раёне атрымала статус аграгарадка.

На Гродзеншчыну з Мінска па новай аўтамагістралі значна хутчэй можна дабрацца. За тры гадзіны маршрутка дамчала ад сталічнага аўтавакзала да павароту на шчучынскія Васілішкі. Адсюль да аграгарадка меней дзесяці кіламетраў. На легкавіку, якім кіраваў Валерый Комар, узялі курс да аграгарадка. Па дарозе вадзіцель расказаў, што дзесяць гадоў таму пераехаў з сям’ёю са Шчучына ў вёску Галавічполле. Жонка працуе бухгалтарам у ААТ «Васілішкі». Ад гаспадаркі атрымалі дом, прыватызавалі яго. Дачка Ангеліна і сын Арцём падрастаюць. За дзесяць гадоў вясковага жыцця Валерый Генрыхавіч ні разу не пашкадаваў, што пакінуў горад.

Звілістая дарога, што вядзе ад аўтатрасы да Васілішак, перасякае некалькі вёсак. За аграгарадком Гурнофель з-за пагорка паказаліся васілішкаўскія сядзібы з белакаменным касцёлам. Праз поле, усланае рунню, віднеюцца крыжаваныя шпілі каталіцкага храма суседняй вёскі Старыя Васілішкі. 
Чамусьці мае шля­хі-дарогі за амаль паўвекавую журналісцкую працу міналі гэты заходні куток Беларусі. Ведаю, што тут нарадзіўся і вырас вядомы польскі спявак Чэслаў Немэн. Сапраўднае прозвішча яго — Чэслаў Юліюш Выджыцкі. Музычную адукацыю ён пачынаў у пасляваенным Гродне. У 1958 годзе сям’я пераехала ў польскі горад Гданьск. Там юнак паступіў у вышэйшую музычную школу. Неўзабаве яго імя загучала на польскай эстрадзе. Пасля ўдалага канцэрта ў парыжскай «Алімпіі» ён узяў псеўданім Чэслаў Немэн у гонар роднай ракі. Да паўнаводнага Нёмана нясе крынічныя воды рэчка Лебяда, што абвівае Васілішкі. 


Загадчык клуба-музея Ула­дзімір Сянюта памятае кожны яго прыезд. Поўныя залы збіраў спявак у Мінску, Гродне, Баранавічах, Пінску, Брэсце. Заўсёды выкройваў магчымасць завітаць у Старыя Васілішкі. Не стала Чэслава Немэна ў 2004 годзе. Дом пераабсталявалі ў магазін. Потым памяшканне некалькі гадоў пуставала. Рашэннем Шчучынскага райвыканкама ў будынку стварылі клуб-музей. Узначаліў яго Уладзімір Сянюта. Пасля заканчэння заафака Гродзенскага сельгасінстытута ён кіраваў васілішкаўскім саўгасам, потым — сельвыканкамам. 


За касцёльнай агароджай пачынаецца поле. Векавыя дрэвы акружаюць стромкі будынак. Святыня, як і суседні касцёл Яна Хрысціцеля ў Васілішках, узведзены на паўтара стагоддзя раней, вабіць турыстаў. 

Абодва гісторыка-культурныя помнікі адрэстаўрыраваны. У аграгарадку побач з касцёлам Хрысціцеля ўсталяваны помнік Яну Паўлу II. На вуліцы, што вядзе ад храма, захаваліся ўнікальныя помнікі гістарычнай забудовы — муры канца XIX стагоддзя, каменная сінагога. У цэнтры трапна ўпісаліся сучасны ансамбль Дома культуры, карпусы сярэдняй школы з плавальным басейнам, адміністрацыйны будынак. У ім пад адным дахам размешчаны сельвыканкам, дырэкцыя ААТ «Васілішкі», пошта, сацыяльныя службы. У розныя бакі разыхо­дзяцца забудаваныя катэджамі і шматкватэрнымі дамамі прасторныя вуліцы. 
Стараста аграгарадка Яніна Сяргей, з якой сустрэліся ў сельвыканкаме, па­цвердзіла, што адраджаюцца былыя традыцыі, з’яўляюцца новыя. Як і век таму, на пачатку лета сюды прыязджаюць госці на фэст Святога Яна. А ў канцы жніўня, пасля завяршэння ўборкі, музычных фанатаў збірае свята, прысвечанае слыннаму земляку Чэславу Немену. 

Узгадала стараста аграгарадка, як грамадой пісалі зварот да тагачаснага старшыні Нацыянальнага банка Беларусі Пятра Пракаповіча дапамагчы адрамантаваць будынак участковай бальніцы. Адказу чакаць доўга не давялося. Аднавілі бальнічныя пабудовы і аснасцілі новым медыцынскім абсталяваннем. Васілішкаўская бальніца — адна з лепшых аднатыпных у вобласці. Усе 25 стацыянарных месцаў пастаянна заняты. Працуюць тут тры ўрачы і больш дзесяці медсясцёр і санітарак.
Прырастае аграгарадок новымі сядзібамі. Інспектары сельвыканкама Ганна Маркевіч і Нэлі Вальшчук наперабой расказвалі пра станоўчыя перамены. За апошнія гады пабудавана звыш 300 кватэр. Тыпавымі катэджамі забудавана новая вуліца Юбілейная. Пад дванаццацікватэрны жылы дом будзе пераабсталяваны былы дзіцячы садзік. Выхаванцы яго пераехалі ў новы будынак. Цудоўныя ўмовы створаны і для школьнікаў. Акрамя вучэбных класаў, спартыўнай і актавай залаў, сталовай ёсць і два басейны: неглыбокі для пачынаючых вучыцца плаваць і дваццаціпяціметровы. Апроч школьнікаў карыстаюцца басейнам і іх бацькі. Прафкам гаспадаркі штомесячна закупляе 60 абанементаў на восем наведванняў для працаўнікоў. 


З гонарам расказвала намеснік дырэктара пра выпускнікоў, што засталіся працаваць на зямлі. Чалавекам года ў раёне прызнаны выхаванец школы Віктар Юшкевіч. Летам на зернеўборачным камбайне ён ўбіраў збажыну. З дыпломам інжынера вярнуўся ў гаспадарку Чэслаў Тарасевіч. На палях і фермах сельгаспрадпрыемства працуюць Альфрэд Багдзевіч, Ежы Мухляда, Валерый Батура, Антон Валюкевіч, Віктар Вількевіч, Рамуальд Габіс. 


У дыспетчарскую зайшоў вадзіцель Ян Вашчыла. У жніво на грузавіку ён перавозіў збажыну ад камбайнаў. І зімою машына задзейнічана. Да дыспетчарскай пад’ехаў трактар МТЗ. Механізатар Станіслаў Вінча вазіў гравій на палявую дарогу. Чатыры дзесяцігоддзі ён за рулём. Ад гаспадаркі атрымаў катэдж. З жонкай Марыяй Вітольдаўнай выхавалі пяцёра дзяцей. Дочкі Анжаліка і Ганна не здрадзілі вёсцы. Жывуць у Васілішках. 

Пасля заканчэння Гродзенскага дзяржпедуніверсітэта імя Янкі Купалы працуе інжынерам па гаруча-змазачных матэрыялах Аляксандр Місюкевіч. Штораніцы ездзіць на працу за 15 кіламетраў з вёскі Хадзілоні. Паскардзіўся халасцяк, што дзяўчат у аграгарадку малавата.


Па падліках галоўнага эканаміста Нэлі Маркевіч, жывёлаводы набліжаюцца да сямітысячнага гадавога надою ад кожнай каровы. Паспяхова працуюць і земляробы. Хлебная ніва займае амаль 8000 гектараў. На круг намалочана па 45 цэнтнераў збожжа. Валавы збор зерня перавысіў 35 000 тон. Пагалоўе жывёлы поўнасцю забяспечана сваімі кармамі. 

На час чарговага водпуску кіраўніка гаспадаркі яго абавязкі выконвае кандыдат сельскагаспадарчых навук Антон Бурнос. Сваю навуковую працу ён рыхтаваў на аснове вытворчых паказчыкаў васілішкаўскага свінакомплексу. Антон Чэслававіч адзначыў, што дасягнутыя поспехі садзейнічаюць развіццю вытворчай і сацыяльнай сфер. Усе чатыры аграгарадкі гаспадаркі адпавядаюць неабходным стандартам. 


Ведаюць і чытаюць наша выданне і ў Гурнофельскім лясніцтве, куды перад ад’ездам завіталі. Ляснічы Раман Талочка паўтара дзесяцігоддзя ўзначальваў інжынерную службу ў гаспадарцы. Атрымаў другую вышэйшую адукацыю ў сталічным універсітэце і памяняў прафесію. 8000 гектараў лесу абслугоўвае калектыў лясніцтва. Памочнік Рамана Янавіча — малады спецыяліст Катажына Савіцкая. У абавязкі яе ўваходзіць і догляд маладога саду, дэндрарыя. 

Гэты казачны куточак, як і ўвесь аграгарадок Васілішкі, зачароўвае прыгажосцю, працавітасцю жыхароў і багатай спадчынай. 

Шчучынскі раён.

Фота аўтара.