Анестезиолог-реаниматолог — о противостоянии новой инфекции, победах медиков и планах на будущее

Пацыентаў з COVІD-19 Магілёўская інфекцыйная бальніца прымаць пачала яшчэ ў пачатку красавіка. З таго часу медыкі паставілі на ногі сотні жыхароў вобласці. Асаблівая адказнасць лягла на рэанімацыю, куды трапляюць самыя цяжкія інфіцыраваныя. Сёння каронавірус аслабіў сваю хватку, хворых стала менш. Але загадчык аддзялення рэанімацыі Сяргей Шапартаў лічыць, што пільнасць губляць не трэба. Да моманту, калі ў справе барацьбы з каварнай інфекцыяй можна будзе паставіць кропку, усё яшчэ далёка.

Галоўны аргумент

Медыцынскі стаж у Сяргея Шапартава немалы — звыш 30 гадоў. Атрымаўшы дыплом Віцебскага медуніверсітэта, малады спецыяліст размеркаваўся ў родны Магілёў. Шмат гадоў адпрацаваў у абласной бальніцы, а апошнія 16 кіруе аддзяленнем анестэзіялогіі і рэанімацыі інфекцыёнкі. Што вызначыла яго прафесійны выбар? Зусім не сямейныя традыцыі — у родзе Сяргей Юр’евіч першы медык. І не рамантычныя мары. Работа ўрача заключаецца ў рэальнай і канкрэтнай дапамозе людзям — гэты аспект, прызнаецца Шапартаў, ён разумеў заўсёды, і ніякіх ілюзій наконт гэтага меў. Але менавіта ён і стаў для будучага медыка галоўным аргументам пры паступленні. Дарэчы, універсітэт даў Сяргею Юр’евічу не толькі патрэбныя веды і першыя практычныя навыкі. У яго сценах яшчэ студэнтам ён сустрэў сваю будучую жонку — Наталлю Юр’еўну:

— Распісаліся на пятым курсе. 10 жніўня якраз адзначым каралавае вяселле, гэта значыць 35 гадоў з моманту стварэння нашай сям’і. За гэты час выгадавалі дзвюх дачок, а яны падарылі нам траіх унукаў.

Наталля — участковы ўрач-тэрапеўт ў адной з магілёўскіх паліклінік. Як і ў мужа, праца ў яе сёння спалучана з надзвычайнай рызыкай — аглядам хворых, сярод якіх ёсць і носьбіты каронавіруса. А таксама лячэнні пацыентаў дома. Пасля службы Шапартавы — зразумелая справа! — перасякаюцца ў сценах уласнай кватэры. Але на ўсялякі выпадак імкнуцца прытрымлівацца дыстанцыі нават адзін ад аднаго, разыходзяцца па розных пакоях.

Як усё пачыналася

Яшчэ ўчора ў iнфекцыёнцы лячылі менінгакокавыя і кішэчныя інфекцыі, вірус гепатыту, энцэфаліту. Вось ужо некалькі месяцаў, як гэтыя хваробы выцесніў COVІD-19. Пад такіх пацыентаў у бальніцы адразу ж было вылучана 134 койкі. Аддзяленне анестэзіялогіі і рэанімацыі пры гэтым разлічана на шэсць месцаў плюс яшчэ два — на выпадак неабходнасці. На шчасце, неабходнасць у дадатковым варыянце ўжо адпала. Загадчык аддзялення не хавае: новыя рэаліі для ўсіх сталі сур’ёзным выпрабаваннем. Узяць хоць бы тую ж «уніформу». Пра яе, здавалася, не згадаў толькі лянівы. Але адна справа паразважаць-пагаварыць, і зусім іншая — з дня ў дзень апранацца, праходзіць праз «кардоны» апрацовак. У спякоту любому чалавеку некамфортна, а што казаць пра ўрача або медсястру, якія апрануты ў ахоўныя камбінезоны і бахілы? Дадайце сюды акуляры, рэспіратары і пальчаткі — у такой экіпіроўцы нават дыхаць цяжка, а тут трэба яшчэ і працаваць!

Ці было страшна? Сяргей Юр’евіч прызнае, што спачатку было. Урачы ж не кібаргі, а звычайныя людзі, якія таксама маюць права на эмоцыі, хоць і не дэманстрыруюць іх. Тым больш зараз, калі землякі глядзяць на іх з асаблівай верай і надзеяй. І медыкі робяць усё, каб гэтыя надзеі апраўдаць. Хоць і няпроста гэта — новы вірус мала вывучаны, да таго ж здольны на рознага роду «сюрпрызы». Але цяпер, канстаціруе дасведчаны ўрач, сітуацыя не тая, што была ў пачатку эпідэміі. Ёсць пратакол лячэння, ёсць пэўны вопыт — як уласны, так і калег — з нашай краіны і замежных. Шапартаў не хавае, што тэму COVІD-19 працягвае вывучаць у Інтэрнэце: ворага трэба ведаць у твар.

Гумар таксама дапамагае

За час лячэння пацыенты становяцца для медыкаў ледзь не роднымі. Асабліва самыя цяжкія. 

— Адна з нашых хворых, 80-гадовая жанчына з Бялынічаў, на ШВЛ правяла тры тыдні. Але здолела перамагчы хваробу і ўстаць на ногі, — расказаў урач. 

А самай старэйшай пацыенткай інфекцыёнкі, якая перамагла вірус, стала 91-гадовая пенсіянерка — дарэчы, яе да апарата штучнай вентыляцыі лёгкіх падключаць не прыйшлося. Наогул цяжка прагназіраваць, як сябе павядзе вірус — бывае, што людзі маладога ўзросту пераносяць інфекцыю цяжэй, чым людзі старэйшага. Таксама здараліся сітуацыі, калі хвароба амаль адступіла, але потым зноў заяўляла пра сябе, прычым з новай сілай. Але, на шчасце, перад цяжкім выбарам, каго падключаць да ШВЛ, ніколі не стаялі. Для пацыентаў хапіла і ложкаў, і лекаў, і ўвагі з боку персаналу.

Зрэшты, асабістае жаданне паправіцца, упэўнены Сяргей Юр’евіч, — не апошні складнік для перамогі над хваробай. А што дапамагае спраўляцца з цяжкасцямі яму самому? Як аказалася — пачуццё гумару і любоў блізкіх:

— Калі ведаеш, што твае родныя ў цябе вераць, шануюць, гэта дае сілы і надзею на лепшае.

Анестэзіёлаг прызнаўся, што таксама ганарыцца сваімі калегамі, якія не спасавалі перад цяжкасцямі, не напісалі заяву аб звальненні і засталіся ратаваць людзей. Хоць работы ва ўсіх стала прыкметна больш — і змены даводзілася падаўжаць, і на дзяжурствы ў выхадныя выходзіць.

Вельмі дапамагала медыкам падтрымка грамадства — як маральная, так і рэальная. Напрыклад, дапамога неабходнымі ў рабоце расходнымі матэрыяламі, сродкамі аховы. Быў час, калі валанцёры нават дастаўлялі бясплатныя абеды.

Не забыць аб бяспецы

Хоць стомленасці за час барацьбы з інфекцыяй у медыкаў назапасілася шмат, зусім нядаўна аб паўнавартасным адпачынку яны маглі толькі марыць. Але азначыўся спад актыўнасці віруса і дазволіў нарэшце вырвацца ў адпачынак. У жніўні, падзяліўся Сяргей Юр’евіч, павінны пайсці адпачываць першыя два супрацоўнікі аддзялення — на два тыдні кожны. Якія планы на адпачынак у яго самога? Сяргей Шапартаў прызнаецца, што пакуль ніякіх прагнозаў у яго няма. Градус напружання ў рабоце знізіўся, і гэта ўжо выдатна. Але, вядома, вельмі хацелася б пабачыць родных, з якімі наўпрост не кантактаваў доўгія чатыры месяцы. 

— Як толькі эпідэміялагічная абстаноўка стала абвастрацца, маму адразу адправіў на дачу, — кажа ён. — З тых часоў звязваемся толькі з дапамогай тэлефона. Што хаваць — і ёй, і мне вельмі хочацца пабачыцца, але гэта ўсё яшчэ рызыкоўна.

...Сярод званкоў медыкам інфекцыёнкі сёння — званкі людзей, якія ўчора былі пацыентамі бальніцы. Яны не хаваюць, што іх жыццё падзялілася на да і пасля. Змянілася і шкала каштоўнасцей: цяпер у іх перш за ўсё ўваходзяць само жыццё і яго простыя радасці. Сяргей Шапартаў таксама адзначае, што інфекцыя — той фактар, які павінен прымусіць кожнага звярнуць увагу на ўласнае здароўе і бяспеку. І зрабіць тое, што, магчыма, адкладалася на потым, — адмовіцца ад шкодных звычак, стаць прыхільнікам ЗОЖа. Усё гэта дапаможа ўмацаваць імунітэт, а ён заўсёды на баку чалавека.

markova@sb.by